Trong khuôn khổ Techfest Haiphong 2025, Hội thảo "KH&CN biển thành phố Hải Phòng: Tầm nhìn chiến lược - Đề xuất đột phá" được tổ chức nhằm mở ra diễn đàn trao đổi giữa các nhà khoa học, chuyên gia và doanh nghiệp, hướng tới mục tiêu xây dựng Hải Phòng trở thành trung tâm nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ biển hàng đầu khu vực phía Bắc.
Với vị thế là cửa ngõ ra biển của cả vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc, sở hữu hệ thống cảng biển hiện đại, hạ tầng giao thông đồng bộ và nguồn lực biển dồi dào, Hải Phòng đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển mạnh mẽ kinh tế biển theo hướng hiện đại, bền vững. Hội thảo được xem là bước đi cụ thể hóa tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, trong đó khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo được xác định là một trong ba đột phá chiến lược của thành phố giai đoạn 2025 - 2030.
Các ý kiến tại Hội thảo thống nhất cho rằng, để trở thành đầu tàu trong phát triển kinh tế biển, Hải Phòng cần đột phá về thể chế, tạo hành lang pháp lý vượt trội cho nghiên cứu, ứng dụng và thương mại hóa các công nghệ mới trong lĩnh vực biển.
Thành phố được kiến nghị thí điểm các cơ chế đặc thù đối với các công nghệ tiên tiến như năng lượng tái tạo ngoài khơi, phương tiện tự hành trên biển, khai thác bảo vệ tài nguyên biển bằng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo. Đây sẽ là nền tảng để hình thành môi trường thử nghiệm chính sách (sandbox) cho các doanh nghiệp, viện nghiên cứu và startup công nghệ biển.
Hạ tầng nghiên cứu được coi là yếu tố then chốt. Hải Phòng cần quy hoạch và đầu tư hệ thống phòng thí nghiệm hiện đại, phục vụ nghiên cứu công nghệ đóng tàu thế hệ mới, logistics thông minh, cảng biển số hóa và năng lượng biển xanh. Song song đó là việc xây dựng trung tâm dữ liệu biển, bản đồ số tài nguyên biển đảo, phục vụ quản lý, dự báo và khai thác hiệu quả nguồn lực biển.
Đây không chỉ là đầu tư cho nghiên cứu, mà còn là đầu tư cho tương lai tạo nền tảng để thành phố chủ động làm chủ công nghệ lõi, tiến tới xuất khẩu tri thức và giải pháp công nghệ biển "Make in Hai Phong".
Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao được xác định là một trụ cột quan trọng. Hải Phòng cần hình thành hệ sinh thái đào tạo - nghiên cứu - đổi mới sáng tạo biển, dựa trên mô hình "4 nhà" (Nhà nước - Nhà trường - Nhà khoa học - Nhà doanh nghiệp).
Thành phố nên triển khai các chương trình đào tạo chuyên sâu, gắn với thực tiễn sản xuất và dự án phát triển kinh tế biển trọng điểm; thu hút, giữ chân chuyên gia và nhà khoa học thông qua các chính sách đãi ngộ, hỗ trợ nghiên cứu, cơ chế đặt hàng và hợp tác quốc tế sâu rộng.
Đặc biệt, việc kiến tạo hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực biển sẽ tạo điều kiện cho các ý tưởng công nghệ được thử nghiệm, thương mại hóa, góp phần hình thành chuỗi giá trị kinh tế biển công nghệ cao từ nghiên cứu, thiết kế đến sản xuất và dịch vụ.
KH&CN đang trở thành trụ cột định hướng phát triển soi đường cho Hải Phòng trên hành trình phát triển kinh tế biển xanh và bền vững. Những ý kiến, khuyến nghị tại Hội thảo sẽ là cơ sở quan trọng để xây dựng Chương trình phát triển KH&CN biển Hải Phòng giai đoạn 2026-2030, trong đó tập trung vào đột phá thể chế, đầu tư hạ tầng nghiên cứu và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.
Toàn cảnh Hội thảo.
Với quyết tâm chính trị mạnh mẽ và tầm nhìn chiến lược, Hải Phòng đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu trở thành thành phố biển mạnh về khoa học, vững về công nghệ, tiên phong trong đổi mới sáng tạo góp phần khẳng định vị thế Việt Nam là quốc gia mạnh về biển, giàu lên từ biển, dựa trên tri thức, công nghệ và sức sáng tạo của con người.
Tại Hội thảo, các nhà quản lý, chuyên gia, nhà khoa học, trình bày, thảo luận chung quanh một số nội dung trọng tâm về thành tựu, hạn chế, kinh nghiệm hoạt động nghiên cứu khoa học và ứng dụng, chuyển giao công nghệ trong các lĩnh vực biển của một số quốc gia, địa phương và bài học kinh nghiệm cho Hải Phòng; thực trạng và yêu cầu phát triển tiềm lực KH&CN biển thành phố Hải Phòng; cơ chế, chính sách, hợp tác quốc tế trong phát triển khoa học và công nghệ biển của thành phố; gắn KH&CN biển với phát triển bền vững, kinh tế biển xanh và an ninh quốc phòng.
Một số giải pháp đưa Hải Phòng trở thành trọng điểm phát triển KH&CN biển của cả nước được đưa ra tại Hội thảo có thể kể đến như: Đột phá về thể chế để tạo hành lang pháp lý vượt trội cho KH&CN biển (trong đó, nghiên cứu, đề xuất Chính phủ cho phép thí điểm cơ chế tại Hải Phòng đối với các công nghệ mới trong lĩnh vực kinh tế biển như: Năng lượng tái tạo ngoài khơi, phương tiện tự hành trên biển); tập trung đầu tư phát triển hạ tầng KH&CN biển đồng bộ, hiện đại (trọng tâm là quy hoạch và đầu tư các phòng thí nghiệm hiện đại về công nghệ đóng tàu thế hệ mới, logistics, cảng biển thông minh).
Cùng với đó, cần chú trọng phát triển nguồn nhân lực biển chất lượng cao; hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo; phát triển hệ sinh thái đào tạo, nghiên cứu, đổi mới sáng tạo biển; hợp tác quốc tế sâu rộng trong đào tạo và chuyển giao; kiến tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp công nghệ biển; đẩy mạnh hợp tác quốc tế, đưa Hải Phòng trở thành điểm đến về KH&CN biển trong khu vực…
