Nhiệm vụ do TS. Dương Thị Toan làm chủ nhiệm, được triển khai từ tháng 1/2023 đến tháng 12/2025, thuộc Chương trình phát triển khoa học cơ bản trong lĩnh vực Hóa học, Khoa học sự sống, Khoa học Trái đất và Khoa học biển giai đoạn 2017–2025.
Mục tiêu trọng tâm của nhiệm vụ là xác định cơ chế hình thành, động lực, đặc điểm phân bố và phạm vi ảnh hưởng của trượt đất quy mô lớn tại các vùng núi điển hình ở Việt Nam, qua đó xây dựng bộ công cụ hỗ trợ cảnh báo sớm trước 48 giờ.
Trong quá trình triển khai, nhóm nghiên cứu đã tích hợp phương pháp viễn thám, trí tuệ nhân tạo, khảo sát địa chất và cơ học đất không bão hòa để làm rõ cơ chế phát triển trượt đất quy mô lớn tại một số khu vực nguy cơ cao. Các kết quả này được thể hiện trong hệ thống báo cáo chuyên sâu gồm báo cáo cơ chế hình thành trượt đất, báo cáo đặc điểm phân bố theo quy mô, báo cáo xác lập ngưỡng mưa sinh trượt đất và bộ tài liệu hướng dẫn sử dụng phần mềm, mô hình cảnh báo sớm. Những báo cáo này đã được hoàn thiện đúng tiến độ và khối lượng theo hợp đồng.
Ảnh minh họa.
Một trong những kết quả quan trọng của nhiệm vụ là phát triển bộ công cụ cảnh báo sớm trượt đất quy mô lớn với tỷ lệ 1/5.000–1/10.000 cho các khu vực vùng núi điển hình. Bộ công cụ này đã được thử nghiệm tại Yên Bái và cho kết quả vận hành khả quan. Nhóm nghiên cứu cũng xây dựng hệ thống WEBGIS tại địa chỉ yenbai.truotlo.com và ứng dụng cảnh báo trên điện thoại thông minh "Sạt lở Yên Bái", cho phép người dân và chính quyền địa phương tiếp cận thông tin nguy cơ theo thời gian thực.
Kết quả ứng dụng thử nghiệm cho thấy hệ thống WEBGIS và ứng dụng cảnh báo đã hỗ trợ hiệu quả trong một số đợt mưa bão số 5, 10 và 11 năm 2025. Nhờ có thông tin cảnh báo sớm, các cơ quan chức năng địa phương đã chủ động di dời dân cư, giảm thiểu thiệt hại về kinh tế và đảm bảo an toàn tính mạng.
Nhiệm vụ đồng thời tổ chức các lớp tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ và người dân tại nhiều xã thuộc Mù Cang Chải, Văn Chấn và huyện Gia Hội, giúp nhận diện dấu hiệu trượt đất quy mô lớn và sử dụng hiệu quả các công cụ cảnh báo trên nền tảng số.
Kết quả nghiên cứu của đề tài đã tạo nền tảng quan trọng cho việc xây dựng hệ thống cảnh báo sớm dựa trên khoa học và công nghệ, hướng đến giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản tại các vùng núi trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp.
