Học và làm theo Bác: Đạo làm con của Bác Hồ

Đạo hiếu ở nước ta là một giá trị xã hội cao quý, tồn tại và ngự trị trong đời sống tinh thần của người Việt Nam mạnh mẽ và sâu sắc. Nó thể hiện ở trách nhiệm của con cái trong việc phụng dưỡng cha mẹ, ông bà: chăm sóc cha mẹ, ông bà khi đau yếu, bệnh tật; chu đáo khi tang chế; thờ cúng cha mẹ tổ tiên khi quy tiên. Hiếu trở thành nguyên tắc, quy chuẩn đạo đức trong gia đình truyền thống và trong xã hội Việt Nam. Chữ hiếu trong gia đình Việt Nam đã vượt khỏi phạm vi gia đình, tiếp cận với các giá trị đạo đức xã hội, đạt tới đạo hiếu lớn lao nhất là hiếu với dân, với nước.

 

Là một trong những giá trị nhân bản của gia đình và xã hội, đạo hiếu ngày nay cần được bổ sung, nâng cao với những nội dung và hình thức mới, không dập khuôn “nệ cổ” nhưng những giá trị đạo đức truyền thống cần được giữ gìn, phát huy các giá trị tích cực của nó đối với xã hội hiện đại.

 

Chủ tịch Hồ Chí Minh, anh hùng giải phóng dân tộc và nhà văn kiệt xuất của người Việt Nam đã luôn luôn giữ gìn, vun đắp và phát huy giá trị nhân bản của đạo hiếu. Dưới đây là 2 mẩu chuyện về Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với bà mẹ thân yêu của mình qua lời kể của ông Vũ Kỳ, thư ký riêng của Bác.

 

 

Một lần trên đường đi thăm hợp tác xã trồng cây giỏi ở huyện Quảng Oai (Hà Tây cũ), khi xe vừa đến, cũng là lúc học sinh tan học. Một đoàn em bé gái cổ quàng khăn đỏ, quần áo sạch sẽ, đẹp đẽ, tay cắp sách vừa ở trường ra, líu ríu như chim sổ lồng. Nhìn các cháu vui, Bác cũng vui theo. Bác nói với ông Vũ Kỳ và những người ngồi cùng xe:

 

- Này các chú thấy không, các cháu được ăn mặc đẹp, được đi học, vui vẻ, phấn khởi, Bác mừng cho các cháu.
Bỗng giọng Bác chùng xuống hẳn:

 

- Lúc này, Bác rất nhớ mẹ Bác. Mẹ Bác rất thông minh, lại là con gái ông đồ nho. Thế mà mẹ Bác lại không được đi học đâu các chú ạ. Cũng như phụ nữ ngày xưa, từ nhỏ mẹ Bác đã phải lo việc nhà.

 

Nghe Bác nói, mọi người không nén nổi cảm xúc trước tình cảm của Bác đối với mẹ là cụ Hoàng Thị Loan.

 

 

Năm 1977, ông Vũ Kỳ – Giám đốc Bảo tàng Hồ Chí Minh có tiếp một cụ già 80 tuổi từ miền Nam ra Hà Nội vào thăm lăng viếng Bác Hồ. Cụ tự giới thiệu mình tên là Đào Nhật Vinh, hiện ở số 23 phố Nguyễn An Ninh, Thành phố Hồ Chí Minh, từng là thủy thủ tàu buôn của Pháp từ năm 1913, từng gặp và trở nên thân thiết với Bác Hồ từ thời Người là Văn Ba thủy thủ. Năm 1946, cụ gặp lại Người khi đó là Chủ tịch Hồ Chí Minh sang thăm nước Pháp. Bây giờ về nước, cụ ra Hà Nội vào lăng viếng Bác. Trong những câu chuyện cụ Vinh kể về Bác có câu chuyện sau:

 

“Ngày chủ nhật 30/1/1921, tôi từ Booc- đô lên Paris thăm anh Nguyễn. Từ tháng 7/1921, Bác không còn ở chung với 2 cụ Phan là luật sư Phan Văn Trường và Phó bảng Phan Chu Trinh ở số 6 villa des Gobelins tại quận 13 mà đã chuyển đến ở tại một căn buồng số 9 ngõ cụt Conpoint trong quận 17. Giữa Paris tráng lệ, ở đây tù mù, vàng vọt. Lên cầu thang, bước tới cửa phòng anh Nguyễn, mùi hương từ trong phòng thơm ngát. Thời kỳ này, lượng người Việt Nam ở Pháp đã lên hàng vạn người, nên việc thắp hương ngày lễ, ngày Tết… đã được nhiều người thực hiện như bên nhà. Nghe tiếng gõ cửa, anh Nguyễn hé từ từ cánh cửa phòng. Thấy tôi, anh vội nói: “Ồ! chú Vinh, vào đi em”. Tôi bồi hồi nhìn vào cái bàn làm việc thường ngày biến thành bàn thờ. Hương nghi ngút, ngọn nến sáng bên con gà ấp trên đĩa xôi… Tôi hơi ngạc nhiên. Không biết ngày gì mà anh Nguyễn lại thắp hương cúng bái như thế này. Anh Nguyễn giọng bùi ngùi giải thích: “Ngày giỗ mẹ anh. Hai mươi năm về trước cũng vào ngày chủ nhật 10/2/1901 là ngày 22 tháng Chạp năm Canh Tý, mẹ anh qua đời.” Anh lặng im. Tôi bật khóc, níu cánh tay anh Nguyễn. Anh trầm lắng giọng: “Bấy giờ nhà trong ngõ Đông Ba, Thành Nội, Kinh đô Huế. Cha anh cùng anh cả đi công việc tận ngoài Thanh chưa về…” Anh siết chặt bàn tay tôi, nén xúc động không nói… Tôi đứng lên đi ra phố sắm lễ vật vì không biết ngày này là ngày giỗ thân mẫu của anh. Anh giữ tay tôi lại: “Chú từ phương xa đến đúng lúc anh có giỗ mẹ, là tâm hương thành lễ, không nhất thiết phải có lễ vật.” Tôi bái lễ thân mẫu Người.

 

Trong Cuộc vận động học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh, qua 2 câu chuyện Bác Hồ sống đạo nghĩa với người mẹ Hoàng Thị Loan, chúng ta hẳn đều thấy xúc động và thấm sâu bài học hiếu nghĩa đầy tâm linh về đạo làm con của Bác¹.