Trước thực trạng đó, giai đoạn từ năm 2021 - 2025, Trung tâm Nghiên cứu thực nghiệm Lâm nghiệp Đông Nam Bộ đã chủ trì thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia "Khai thác và phát triển nguồn gen cây Mù u tại một số tỉnh vùng Nam Bộ", do TS. Trần Hữu Biển làm chủ nhiệm.
Nhiệm vụ hướng đến mục tiêu xác định giá trị nguồn gen, phát triển kỹ thuật nhân giống và xây dựng mô hình trồng rừng theo hướng lấy quả để khai thác dầu Mù u, qua đó hình thành vùng nguyên liệu ổn định và bền vững.
Cây Mù u là loại cây bản địa có giá trị cao nhưng chưa được chú trọng phát triển.
Trên cơ sở khảo sát nhiều quần thể khác nhau, nhóm nghiên cứu đã tuyển chọn được 50 cây trội có hàm lượng dầu cao hơn trung bình quần thể từ 12-13%. Đây là nguồn vật liệu đầu vào quý giá, tạo nền tảng phục vụ công tác nhân giống và phát triển rừng trồng chất lượng cao trong tương lai.
Cùng với công tác tuyển chọn cây trội, nhiệm vụ đã tạo được 10.000 cây giống đạt tiêu chuẩn trồng rừng. Những cây giống này được kiểm soát nghiêm ngặt về chiều cao, đường kính cổ rễ và chất lượng túi bầu, đảm bảo đồng đều và thích hợp với điều kiện lập địa Nam Bộ. Các mô hình rừng trồng theo hướng lấy quả cũng được xây dựng với diện tích 11 ha tại hai tỉnh, bao gồm 3 ha vườn sưu tập kết hợp khảo nghiệm giống và 8 ha mô hình rừng trồng sản xuất. Tỷ lệ sống của các mô hình đều đạt trên 85%, khẳng định sự phù hợp của loài cây này với đề xuất thâm canh và mở rộng quy mô trong vùng.
Nhiệm vụ đã hoàn thiện ba bộ hướng dẫn kỹ thuật quan trọng, bao gồm kỹ thuật nhân giống vô tính, kỹ thuật trồng thâm canh và kỹ thuật khai thác - sơ chế - bảo quản dầu Mù u.
Các quy trình này không chỉ chuẩn hóa các bước kỹ thuật từ phòng thí nghiệm đến thực địa mà còn giúp nông dân và doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận, triển khai trong sản xuất. Báo cáo đặc điểm lâm học - sinh học và báo cáo về giá trị nguồn gen - đa dạng di truyền được hoàn thiện đầy đủ, góp phần xây dựng cơ sở dữ liệu khoa học đáng tin cậy cho công tác bảo tồn và phát triển loài cây này.
Về hiệu quả kinh tế, kết quả nghiên cứu cho thấy hạt Mù u sấy đến độ ẩm 10-15% cho hiệu suất dầu cao nhất, đạt 619-621 g dầu/kg hạt, tương đương 62% khối lượng. Với năng suất trung bình 50-60 kg hạt/cây khi cây trưởng thành, mỗi hecta rừng Mù u có thể tạo ra 3,5-4 tấn dầu thô. Tính theo giá thị trường 25.000-30.000 đồng/lít, lợi nhuận mang lại khoảng 80-100 triệu đồng/ha/năm, chưa kể giá trị gỗ, dược liệu và dịch vụ môi trường rừng. Việc áp dụng quy trình chuẩn còn giúp cải thiện đáng kể chất lượng dầu, kéo dài thời gian bảo quản và tăng giá trị thương mại.
Không chỉ đóng góp về mặt khoa học, nhiệm vụ còn mang lại hiệu quả xã hội rõ rệt. Ba lớp tập huấn với 90 lượt học viên bao gồm cán bộ khuyến nông, kỹ thuật viên và người dân đã được tổ chức, tập trung vào các nội dung chọn cây trội, nhân giống, trồng rừng và kỹ thuật khai thác dầu. Các mô hình rừng trồng trở thành điểm tham quan học tập, tạo môi trường lan tỏa tri thức và tăng cường nhận thức cộng đồng về bảo tồn nguồn gen bản địa. Đồng thời, việc phát triển vùng trồng Mù u góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập và cải thiện sinh kế cho người dân vùng Nam Bộ, nhất là tại những khu vực có điều kiện sinh thái khó khăn.
Khi các kết quả được đưa vào ứng dụng rộng rãi, cây Mù u có thể trở thành một trong những loài cây chiến lược cho phát triển kinh tế lâm nghiệp, góp phần hình thành vùng nguyên liệu phục vụ sản xuất dầu sinh học và các sản phẩm từ cây rừng bản địa, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững của khu vực Nam Bộ.
