Nhiệm vụ "Khai thác và phát triển nguồn gen trâu Thanh Chương tại vùng Đông Bắc và Bắc Trung Bộ" do TS. Nguyễn Văn Đại và cộng sự của Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển chăn nuôi Miền núi thực hiện, tập trung hoàn thiện các cơ sở khoa học và thực tiễn để bảo tồn, phát triển nguồn gen trâu bản địa.
Nhiệm vụ đặt mục tiêu đánh giá đặc điểm sinh học, khả năng sản xuất của trâu Thanh Chương, xây dựng tiêu chuẩn cơ sở đàn giống, xây dựng quy trình tuyển chọn, quy trình chăn nuôi trâu sinh sản và trâu thương phẩm, đồng thời hình thành đàn sản xuất và đàn thương phẩm quy mô ổn định.
Kết quả cho thấy, nhiệm vụ đã xây dựng được đàn sản xuất với 100 con cái có ngoại hình đặc trưng, khối lượng sơ sinh đạt chuẩn, khối lượng trưởng thành trên 430 kg và tuổi đẻ lứa đầu dưới 46 tháng. Từ đàn này, đã tạo ra đàn con có khối lượng cao hơn, góp phần cung cấp giống tốt cho địa phương và phục vụ bảo tồn nguồn gen. Mô hình đàn thương phẩm quy mô 200 con được hình thành, đạt tăng trọng bình quân 600,1g/ngày trong giai đoạn 13–24 tháng tuổi, cho thấy hiệu quả kinh tế rõ nét đối với người chăn nuôi.
Nhiệm vụ đã mở ra hướng tiếp cận khoa học bài bản đối với giống vật nuôi bản địa quý.
Nhiệm vụ cũng ứng dụng đồng bộ công nghệ sinh sản tiên tiến như gây động dục đồng loạt và thụ tinh nhân tạo, giúp nâng cao năng suất sinh sản và chất lượng đàn trâu. Tinh trâu Thanh Chương được sản xuất đạt chất lượng tốt với tỷ lệ phôi giống có chứa đạt 81,8%. Ba trâu đực giống được tuyển chọn có khối lượng trên 720 kg, đáp ứng yêu cầu sản xuất tinh đông lạnh.
Các sản phẩm khoa học chính đã hoàn thành gồm báo cáo đánh giá đặc điểm sinh học và mức độ di truyền, tiêu chuẩn cơ sở đàn sản xuất, quy trình tuyển chọn đàn giống, quy trình chăn nuôi trâu sinh sản và thương phẩm.
Theo báo cáo, đàn trâu Thanh Chương có năng suất vượt trội hơn so với đàn đại trà, rút ngắn thời gian động dục trở lại, tăng khối lượng sơ sinh và tăng số lượng nghé sinh ra từ đàn nền. Những mô hình chăn nuôi thương phẩm đạt tăng trọng cao và đem lại lợi nhuận rõ rệt cho người chăn nuôi, đồng thời giúp giảm rủi ro trong chăn nuôi nhờ ứng dụng tiến bộ kỹ thuật.
Về xã hội, nhiệm vụ góp phần chọn lọc đàn giống chất lượng tốt, thúc đẩy phát triển chăn nuôi bền vững tại vùng nông thôn, tạo việc làm và tăng thu nhập cho người dân. Các quy trình kỹ thuật và hệ thống giống trâu được xây dựng giúp nâng cao năng suất, đảm bảo an sinh xã hội và đóng góp vào bảo tồn nguồn gen quý trâu Thanh Chương.
