Phát triển sinh kế từ thế mạnh nông nghiệp công nghệ cao
Với khí hậu ôn đới đặc trưng, Lâm Đồng có lợi thế sản xuất rau, hoa, cây công nghiệp, bò sữa. Nhưng chỉ khi gắn với KH&CN, lợi thế đó mới được chuyển hóa thành giá trị kinh tế. Công nghệ nhà kính, hệ thống tưới nhỏ giọt Israel, các giống rau hoa năng suất cao, các quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP đã tạo nên bước nhảy vọt.
Các hộ nghèo, cận nghèo không chỉ được hỗ trợ cây con giống, mà còn được tiếp cận tri thức KH&CN thông qua các chương trình tập huấn, mô hình trình diễn, chuyển giao kỹ thuật. Ở nhiều vùng, mô hình "3 nhà" (nhà khoa học - nhà nông - doanh nghiệp) đã giúp nông dân thoát nghèo nhờ nâng cao giá trị sản phẩm.
Nghề trồng dâu nuôi tằm vốn là một nghề truyền thống lâu đời nay đang được "công nghệ hóa" với giống tằm mới, kỹ thuật nuôi trong nhà kín và máy ươm tơ hiện đại. Nhờ vậy, nhiều hộ không chỉ thoát nghèo mà còn tham gia vào chuỗi sản xuất hàng hóa có giá trị xuất khẩu.
Các nguồn vốn tín dụng ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội, kết hợp với việc hướng dẫn ứng dụng KH&CN, đã giúp người dân vượt qua sản xuất nhỏ lẻ, từng bước tham gia vào sản xuất hàng hóa và mở rộng thị trường.
Bên cạnh đó, những năm qua Lâm Đồng đã đầu tư mạnh vào giao thông nông thôn, điện, nước sạch, trường học, trạm y tế. Song, điểm đặc biệt là hạ tầng số cũng được chú trọng: Phủ sóng internet, mở rộng dịch vụ viễn thông, hỗ trợ nông dân tiếp cận thương mại điện tử.
Nhiều hộ dân đã bán hoa, rau, cà phê qua sàn thương mại điện tử, tiếp cận trực tiếp với thị trường cả nước và quốc tế. Đây chính là "cú hích" từ KH&CN trong chuyển đổi số nông nghiệp, giúp người dân tăng thu nhập, giảm chi phí trung gian, minh bạch hóa sản phẩm.
Ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp giúp người dân thoát nghèo.
Nhờ hạ tầng tốt, du lịch cộng đồng tại Đạ Sar, Tà Nung, Nam Ban… được phát triển. Người dân biết sử dụng nền tảng số để quảng bá homestay, sản phẩm OCOP, qua đó tạo thêm nguồn thu nhập mới, góp phần xóa nghèo.
Không chỉ dừng ở đào tạo nghề truyền thống, Lâm Đồng còn mở rộng đào tạo nghề gắn với công nghệ mới: Vận hành nhà kính thông minh, bảo quản nông sản bằng công nghệ lạnh, chế biến sâu cà phê, chè, rau hoa.
Các trung tâm giáo dục nghề nghiệp phối hợp doanh nghiệp KH&CN tuyển dụng lao động tại chỗ. Thanh niên nông thôn được tiếp cận kỹ năng số, biết sử dụng máy móc nông nghiệp hiện đại, tham gia các dây chuyền chế biến công nghiệp. Nhờ đó, nhiều lao động không phải rời quê, mà vẫn có việc làm ổn định với thu nhập khá. Một số lao động còn được hỗ trợ tham gia xuất khẩu, mang tri thức KH&CN đã học ra thế giới, rồi quay về áp dụng tại quê hương.
An sinh xã hội kết hợp nâng cao tri thức KH&CN
Chính sách an sinh xã hội tại Lâm Đồng không chỉ dừng lại ở hỗ trợ y tế, giáo dục, nhà ở, mà còn hướng tới nâng cao tri thức KH&CN cho người nghèo. Nhiều chương trình tuyên truyền, phổ biến kiến thức KH&CN được triển khai bằng hình thức dễ hiểu, gắn với thực tiễn sản xuất.
Tỉnh đã nhân rộng các mô hình "thoát nghèo bằng KH&CN", trong đó hộ nghèo được hỗ trợ máy móc, áp dụng kỹ thuật mới, thay đổi cách sản xuất truyền thống. Điều này không chỉ giúp họ có sinh kế lâu dài mà còn nâng cao nhận thức, khơi dậy tinh thần tự lực.
Trong giai đoạn 2021-2025, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, Lâm Đồng đã kiện toàn bộ máy quản lý, phân cấp mạnh mẽ. Một trong những điểm sáng là lồng ghép các nhiệm vụ KH&CN vào chương trình: Đưa các đề tài nghiên cứu, dự án ứng dụng KH&CN phục vụ trực tiếp giảm nghèo; hỗ trợ doanh nghiệp KH&CN tham gia dự án phát triển nông thôn; khuyến khích mô hình khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của thanh niên nông thôn. Nhờ đó, tỷ lệ nghèo đa chiều toàn tỉnh giảm từ 6,94% (2021) xuống 1,97% (2024), ước còn 1,67% cuối 2025. Tỷ lệ nghèo đa chiều đồng bào dân tộc thiểu số giảm từ 18,96% (2021) xuống 5,47% (2024), dự kiến 4,97% cuối 2025. Những con số này minh chứng KH&CN là động lực then chốt, giúp Lâm Đồng vượt qua rào cản truyền thống để giảm nghèo nhanh và bền vững.
Lâm Đồng phát triển các cơ sở nuôi cấy mô thực vật, tạo ra nguồn cây giống tốt, khoẻ, sạch bệnh.
Bước vào giai đoạn mới, Lâm Đồng xác định: Đẩy mạnh chuyển đổi số nông thôn, đưa nông sản lên sàn thương mại điện tử; ứng dụng KH&CN trong chế biến sâu, nâng cao giá trị sản phẩm chủ lực như rau, hoa, cà phê, tơ tằm; phát triển mô hình nông thôn thông minh gắn với hạ tầng số, giáo dục số, y tế số; khuyến khích doanh nghiệp KH&CN, startup đổi mới sáng tạo tham gia chương trình giảm nghèo; tăng cường hợp tác quốc tế về KH&CN để mở rộng thị trường và cập nhật công nghệ mới.
Lâm Đồng đã chuyển từ hỗ trợ trực tiếp sang tạo cơ hội phát triển thông qua khoa học và công nghệ. Đây là hướng đi mở ra con đường giảm nghèo bền vững, phù hợp với yêu cầu hội nhập. Người dân không chỉ được bảo đảm nhu cầu trước mắt, mà còn được trang bị tri thức, công cụ và kỹ năng để ứng phó với biến động thị trường, thiên tai, dịch bệnh. KH&CN vì thế trở thành nền tảng giúp họ tự chủ, vươn lên thoát nghèo.
Thực tiễn tại Lâm Đồng cho thấy, khoa học và công nghệ chính là động lực, là chìa khóa của công cuộc giảm nghèo bền vững. Chỉ khi nông nghiệp gắn với công nghệ, nông thôn gắn với chuyển đổi số, nguồn nhân lực gắn với tri thức KH&CN, thì cái nghèo mới có thể được giải quyết tận gốc.
Lâm Đồng đang chứng minh rằng, giảm nghèo bền vững không chỉ là chính sách nhân văn, mà còn là chiến lược phát triển dựa trên KH&CN, hướng tới mục tiêu nông thôn giàu mạnh, nhân dân hạnh phúc, góp phần xây dựng Lâm Đồng ngày càng giàu đẹp, hiện đại và bền vững.
