Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, khi chất lượng, an toàn và định danh sản phẩm trở thành yếu tố sống còn, Khánh Hòa đã chủ động triển khai các giải pháp công nghệ cao trong trồng trọt, chăn nuôi, nuôi biển và quản lý tài nguyên, góp phần nâng cao thu nhập, tạo việc làm và giúp người dân thoát nghèo bền vững.
Quả ngọt từ ứng dụng KH&CN trong nông nghiệp
Trên lĩnh vực trồng trọt, việc cấp mã số vùng trồng đã trở thành bước đi chiến lược, mở ra cơ hội xuất khẩu cho nông sản Khánh Hòa. Hiện toàn tỉnh đã có 163 vùng trồng được cấp mã số, với tổng diện tích hơn 5.171ha, trong đó 65 mã số phục vụ trực tiếp xuất khẩu. Những con số này không chỉ là thành tích hành chính mà còn là cầu nối vươn ra thị trường toàn cầu đưa nông sản Khánh Hòa đến những thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản và Hàn Quốc. Sản lượng sầu riêng tươi xuất khẩu sang Trung Quốc năm 2024 ước đạt 8.000 -10.000 tấn, xoài xuất khẩu sang Úc, Hoa Kỳ, Dubai và EU đạt 300 - 500 tấn; nha đam đạt giá trị xuất khẩu lên tới 2,5 triệu USD.
Để đạt được thành quả này, việc tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn, áp dụng công nghệ cao và sản xuất hữu cơ là yếu tố tiên quyết. Trong 6 tháng đầu năm 2025, diện tích nông nghiệp công nghệ cao của Khánh Hòa tăng thêm 426ha, nâng tổng diện tích trên 1.000ha, trong đó diện tích sản xuất hữu cơ đạt gần 5.600ha theo tiêu chuẩn Mỹ, Nhật Bản và EU. Công nghệ cao trong nông nghiệp ở đây bao gồm tưới tự động, nhà màng, hệ thống cảm biến đất, dự báo sâu bệnh bằng AI, giúp nông dân giảm chi phí, nâng năng suất và ổn định thu nhập.
Người dân Khánh Hòa thu hoạch nho.
Không chỉ phục vụ xuất khẩu, KH&CN còn đóng vai trò chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả. Trong 8 tháng qua, hơn 735ha đất được chuyển đổi: Gần 300ha lúa kém hiệu quả được thay bằng rau đậu, diện tích còn lại chuyển từ vườn rẫy tạp sang cây ăn quả. Qua đó, nhiều hộ nông dân vùng khó khăn đã có nguồn thu ổn định, cải thiện đời sống và thoát nghèo bền vững. Tổng diện tích cây ăn quả hiện đạt trên 25.000ha, trong khi hàng chục nghìn héc-ta lúa chất lượng cao, lúa giống được phát triển song song, tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng nông nghiệp toàn tỉnh.
KH&CN không chỉ giúp nâng cao năng suất, mà còn là cầu nối hoàn thiện chuỗi giá trị nông nghiệp. Ngành nông nghiệp Khánh Hòa đang tập trung phát triển liên kết từ vùng trồng - vùng nuôi - chế biến - thị trường, điển hình là các mô hình hợp tác xã, doanh nghiệp đồng hành với nông dân. Chương trình OCOP, phát triển sản phẩm hữu cơ, thương hiệu địa phương và chế biến sâu giúp nông sản tăng giá trị, tạo việc làm tại chỗ và ổn định thu nhập.
Trong lâm nghiệp, ứng dụng công nghệ GIS, quản lý dữ liệu rừng và phát triển kinh tế dưới tán rừng góp phần vừa bảo vệ môi trường vừa tăng nguồn thu cho người dân, đặc biệt trong phát triển du lịch sinh thái. Đồng thời, chính quyền địa phương chú trọng giải ngân kịp thời các nguồn vốn đầu tư phát triển, chương trình giảm nghèo bền vững và nông thôn mới, đảm bảo các chính sách hỗ trợ đến được tay người dân, giúp cải thiện sinh kế và phát triển sản xuất.
Nuôi biển công nghệ cao - động lực tăng trưởng kinh tế vùng ven biển
Với đường bờ biển dài hơn 385km, Khánh Hòa xác định kinh tế biển là động lực tăng trưởng trọng yếu. Toàn tỉnh hiện có gần 1.200ha nuôi thủy sản và hơn 2,66 triệu m³ lồng nuôi biển, chủ yếu là cá, tôm hùm và nhuyễn thể. Trong 6 tháng đầu năm 2025, sản lượng nuôi biển đạt 10.729,1 tấn, tăng 78% so với cùng kỳ năm 2024.
Điều đáng chú ý là sự tăng trưởng đột phá này có dấu ấn đậm nét của KH&CN. Các mô hình nuôi biển hiện đại như tôm hùm, hàu, cá biển trong lồng tròn theo tiêu chuẩn Na Uy đã giúp ngư dân kiểm soát tốt hơn môi trường nuôi, nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm rủi ro dịch bệnh và thiên tai. Việc ứng dụng hệ thống giám sát hành trình (VMS) cho tàu cá từ 6m trở lên giúp tỉnh quản lý, kiểm soát khai thác hải sản hiệu quả, chống khai thác bất hợp pháp (IUU), bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Nhờ đó, người dân không chỉ bảo đảm thu nhập bền vững mà còn góp phần duy trì nguồn lợi biển lâu dài.
Tỉnh Khánh Hòa triển khai thí điểm nuôi biển công nghệ cao ở vùng biển hở ở Cam Ranh thành công.
Các biện pháp đồng bộ của tỉnh, từ ban hành kế hoạch triển khai đề án nuôi biển công nghệ cao, tháo gỡ rào cản pháp lý, hỗ trợ vay vốn đến liên kết chế biến và thị trường, đã tạo cú hích mạnh mẽ cho ngư dân. Nhiều hộ nuôi cá lồng bè tại xã Đại Lãnh, Vạn Ninh hay Cam Lập đã nâng thu nhập gấp 2-3 lần so với trước khi áp dụng công nghệ cao, từ đó vươn lên thoát nghèo, cải thiện đời sống gia đình và đầu tư mở rộng sản xuất.
Đồng chí Trịnh Minh Hoàng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh: Ngành nông nghiệp cần tập trung phát huy tiềm năng vùng trồng cây ăn quả, cây tinh dầu, nâng cao chất lượng sản xuất, xây dựng thương hiệu, liên kết tiêu thụ và chế biến sâu, đồng thời đẩy mạnh nuôi biển công nghệ cao, xa bờ và liên kết với thị trường xuất khẩu. Các biện pháp này không chỉ nâng cao giá trị sản xuất mà còn giúp bà con tăng thu nhập, cải thiện đời sống và thoát nghèo bền vững.
Những kết quả đạt được cho thấy KH&CN đã trở thành động lực quan trọng, giúp nông nghiệp Khánh Hòa không chỉ tăng trưởng về số lượng mà còn nâng tầm chất lượng. Công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, mô hình nuôi biển tiên tiến và quản lý thông minh đã trực tiếp mang lại lợi ích kinh tế cho người dân, đặc biệt là các hộ nghèo, vùng khó khăn.
Trong tương lai, ngành nông nghiệp Khánh Hòa sẽ tiếp tục mở rộng diện tích sản xuất công nghệ cao, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, phát triển nuôi biển xa bờ, ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý và xây dựng thương hiệu mạnh, tạo hệ sinh thái nông nghiệp bền vững. Người dân và doanh nghiệp đồng hành với KH&CN sẽ là lực lượng chủ lực, giúp nông nghiệp Khánh Hòa không chỉ vững vàng trong nước mà còn cạnh tranh toàn cầu.
Với định hướng rõ ràng, sự đồng bộ về chính sách, đầu tư và KH&CN, nông nghiệp Khánh Hòa đang mở ra một hành trình phát triển bền vững, nâng cao giá trị sản xuất, tạo sinh kế ổn định và góp phần giúp người dân thoát nghèo một cách bền vững, đưa tỉnh trở thành hình mẫu về ứng dụng KH&CN trong nông nghiệp Việt Nam.
