Nông sản địa phương bước ra thị trường rộng lớn nhờ nền tảng số
Sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử trong vài năm gần đây đã tạo ra cơ hội chưa từng có cho các cơ sở sản xuất nhỏ. Nếu như trước đây nhiều hộ chỉ bán ở chợ truyền thống, phụ thuộc vào thương lái và chịu rủi ro về giá, thì nay phương thức kinh doanh online đã mở ra cánh cửa tiếp cận hàng triệu người tiêu dùng trên cả nước.
Ảnh minh họa
Một trong những ví dụ cho sự đổi thay này là câu chuyện từ những cơ sở chế biến thực phẩm tại Pleiku. Trước khi tham gia tập huấn về thương mại điện tử, việc giao tiếp với khách hàng trên môi trường số còn là điều xa lạ đối với nhiều chủ cơ sở. Chỉ sau thời gian ngắn thực hành với video ngắn, livestream và cách kể câu chuyện sản phẩm dựa trên văn hóa địa phương, lượng đơn đặt hàng đã tăng lên rõ rệt. Khách từ nhiều tỉnh thành lớn tìm đến những món đặc sản của Gia Lai như xúc xích, gà xông khói hay khô bò, tạo biên độ tiêu thụ mới cho sản phẩm vùng cao.
Sự thay đổi trong tư duy kinh doanh cho thấy người dân đã biết khai thác lợi thế của mạng xã hội. Từ những buổi thử livestream ban đầu, các chủ cơ sở dần tự tin đứng trước ống kính, tự biên tập nội dung và quảng bá sản phẩm theo phong cách gần gũi, chân thật. Cách truyền tải mộc mạc nhưng chân thành tạo được niềm tin nơi người xem, từ đó nâng cao khả năng chốt đơn và giúp sản phẩm địa phương có mặt ở nhiều tỉnh, thành.
Không chỉ tham gia mạng xã hội, nhiều cơ sở còn mở rộng sang các sàn thương mại điện tử lớn, trong đó TikTok Shop trở thành kênh tăng trưởng nhanh nhờ khả năng kết nối trực tiếp người bán và người mua. Không gian bán hàng trực tuyến giúp doanh nghiệp nhỏ và hộ sản xuất tiếp cận thị trường rộng, giảm chi phí trung gian và nâng cao khả năng cạnh tranh.
Cùng với đó, tinh thần học hỏi và cập nhật kiến thức số cũng lan rộng trong nhóm phụ nữ khởi nghiệp, chủ hộ kinh doanh trẻ. Việc nắm bắt thuật toán nền tảng, phương pháp xây dựng hình ảnh sản phẩm, cách trả lời khách hàng và quy trình đóng gói, vận chuyển đã trở thành kỹ năng quan trọng giúp họ đứng vững trong môi trường thương mại điện tử đầy biến động.
Ở Ia Grai và nhiều địa phương lân cận, các sản phẩm OCOP chất lượng vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận người tiêu dùng. Sản xuất nhỏ lẻ, thiếu kênh quảng bá và hạn chế về kỹ năng số khiến nhiều sản phẩm dù tốt nhưng ít người biết đến. Trước thực trạng đó, sự xuất hiện của những cá nhân tâm huyết đã góp phần thay đổi đường đi của hàng hóa địa phương.
Các cửa hàng nông sản sạch bắt đầu xây dựng mạng lưới thu gom, phân loại và quảng bá sản phẩm từ nhiều địa phương xung quanh như Chư Păh, Đức Cơ, TP. Pleiku… Qua việc trực tiếp đến cơ sở sản xuất, tìm hiểu quy trình và hỗ trợ đóng gói, hình ảnh sản phẩm địa phương dần trở nên chuyên nghiệp hơn.
Sau bước chuẩn hóa đó là hành trình đưa sản phẩm lên môi trường trực tuyến. Từ gian hàng OCOP trên mạng xã hội đến các sàn thương mại điện tử, số lượng đơn hàng tăng dần theo từng tháng. Có những sản phẩm đạt 40-50 đơn mỗi tháng, tạo động lực cho các cơ sở sản xuất đầu tư thêm vào chất lượng và mẫu mã.
Việc hỗ trợ quảng bá còn giúp nhiều hộ sản xuất hiểu rõ hơn về giá trị của thương hiệu. Khi sản phẩm được chụp ảnh đẹp, mô tả đầy đủ, công bố thông tin vùng nguyên liệu và tiêu chuẩn sản xuất, người tiêu dùng sẽ đánh giá cao chất lượng, từ đó sẵn sàng chi trả mức giá hợp lý hơn. Đây là yếu tố quan trọng trong quá trình chuyển từ sản xuất truyền thống sang sản xuất hàng hóa hướng thị trường.
Sự lan tỏa của thương mại điện tử cũng kéo theo các dịch vụ liên quan như vận chuyển nhanh, thanh toán điện tử, chăm sóc khách hàng trực tuyến. Người dân nông thôn, đặc biệt là nhóm phụ nữ khởi nghiệp, không còn e ngại công nghệ mà xem đây là công cụ cần thiết để phát triển kinh doanh. Những thay đổi nhỏ trong cách làm, từ chụp ảnh sản phẩm, viết bài giới thiệu đến xử lý đơn hàng, đã tạo nên tác động lớn đối với thu nhập của nhiều hộ gia đình.
Hạ tầng số mở đường cho chuyển đổi số toàn diện
Sự sôi động của kinh doanh trực tuyến chỉ có thể duy trì khi hạ tầng viễn thông phát triển đồng bộ. Gia Lai hiện có hơn 8.800 trạm BTS phủ sóng 2G/3G/4G, tạo nền tảng quan trọng cho việc mở rộng mạng 5G trong thời gian tới. Dù số trạm 5G hiện mới chiếm tỷ lệ nhỏ, tỉnh đã đặt mục tiêu nâng tỷ lệ phủ sóng lên 50% vào năm 2025, đồng thời triển khai thí điểm các ứng dụng IoT trong sản xuất và quản lý tại khu công nghiệp.
Ảnh minh họa
Kế hoạch xây mới và chuyển đổi hơn 1.000 trạm BTS 5G cho thấy quyết tâm của tỉnh trong việc bắt kịp xu hướng công nghệ, tạo điều kiện để doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ sản xuất tiếp cận các dịch vụ số tiên tiến. Khi nền tảng IoT được hình thành, các mô hình giám sát sản xuất, quản lý môi trường hay vận hành thông minh sẽ hỗ trợ doanh nghiệp tối ưu chi phí và nâng cao năng suất.
Song song với đầu tư hạ tầng, tỉnh còn tổ chức các chương trình đào tạo, tập huấn về kỹ năng số, giúp người dân hiểu và vận hành các ứng dụng phục vụ sản xuất - kinh doanh. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh nhóm yếu thế vẫn còn khoảng cách nhất định trong tiếp cận công nghệ.
Ở lĩnh vực y tế, người dân cũng bắt đầu trải nghiệm quy trình khám chữa bệnh hiện đại hơn nhờ việc áp dụng mã QR, thanh toán không dùng tiền mặt và hồ sơ điện tử. Sự thay đổi này giúp quá trình khám chữa bệnh minh bạch, thuận tiện và giảm thời gian chờ đợi, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ công.
Thực tế cho thấy, khi người dân tiếp cận công nghệ một cách chủ động, thu nhập sẽ tăng theo hướng bền vững. Việc đưa sản phẩm lên môi trường số không chỉ giúp mở rộng đầu ra mà còn thay đổi tư duy sản xuất. Người dân hiểu rõ hơn về nhu cầu thị trường, biết xây dựng thương hiệu và chú trọng chất lượng sản phẩm.
Đối với các hộ nghèo và cận nghèo, kinh doanh trực tuyến là cơ hội để vượt qua rào cản về không gian và chi phí tiếp thị. Chỉ với một chiếc điện thoại thông minh, họ có thể tiếp cận khách hàng toàn quốc mà không cần đầu tư cửa hàng vật lý. Đây chính là yếu tố cốt lõi giúp giảm nghèo theo hướng tự thân, dựa trên tri thức và ứng dụng công nghệ.
Bên cạnh đó, sự vào cuộc của chính quyền địa phương và các cơ quan chuyên môn trong việc đào tạo, hỗ trợ kỹ năng số cho người dân là yếu tố không thể thiếu. Khi chính sách, hạ tầng và con người cùng đồng hành, thương mại điện tử sẽ trở thành công cụ mạnh mẽ để thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn.
Hướng đến một hệ sinh thái kinh doanh số toàn diện
Gia Lai đang đứng trước cơ hội lớn để hình thành hệ sinh thái thương mại điện tử gắn với đặc sản địa phương. Nếu các mô hình kinh doanh hiện nay tiếp tục được mở rộng, nhiều sản phẩm nông nghiệp truyền thống có thể vươn xa hơn, đồng thời tạo sinh kế bền vững cho người dân vùng núi.
Các yếu tố cần tiếp tục được củng cố bao gồm: Hạ tầng viễn thông mạnh, phủ sóng ổn định; Kỹ năng số được nâng lên cho mọi nhóm dân cư; Quy trình sản xuất chuyên nghiệp, gắn với truy xuất nguồn gốc; Hệ thống phân phối đa kênh, kết hợp giữa trực tiếp và trực tuyến. Cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ tham gia sàn thương mại điện tử.
Khi những điều kiện này được đảm bảo, thương mại điện tử không chỉ là kênh bán hàng mới mà còn là nền tảng xây dựng thương hiệu nông sản và mở rộng kinh tế địa phương.
