Là tỉnh miền núi biên giới với hơn 85% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, Lai Châu từng thuộc nhóm địa phương có tỷ lệ hộ nghèo cao nhất cả nước. Nhận thức rõ thách thức này, tỉnh luôn xem công tác giảm nghèo là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, gắn chặt với phát triển kinh tế – xã hội và bảo đảm an sinh cho người dân.
Triển khai Nghị quyết của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về tăng cường lãnh đạo thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 – 2025, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã chỉ đạo sát sao, huy động tối đa các nguồn lực xã hội, đẩy mạnh giải ngân vốn ngân sách, nhất là nguồn vốn sự nghiệp để đáp ứng nhu cầu cấp thiết của người dân. Cùng với đó là chủ trương kiên trì ứng dụng tiến bộ KH&CN, khuyến khích chuyển đổi số trong sản xuất, mở rộng các mô hình kinh tế nông nghiệp hiện đại nhằm tạo bước chuyển căn bản trong giảm nghèo.
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lai Châu, nhờ sự hỗ trợ từ các chương trình và dự án phát triển kinh tế – xã hội, người dân đã tích cực tiếp cận và áp dụng kỹ thuật mới vào sản xuất. Việc đưa giống mới, kỹ thuật tưới nhỏ giọt, canh tác hữu cơ, quản lý sâu bệnh bằng công nghệ cảm biến, số hóa quy trình truy xuất nguồn gốc đã giúp nâng cao năng suất, đa dạng hóa sinh kế và tăng thu nhập bền vững cho nhiều hộ dân.
Nhiều mô hình ứng dụng KH&CN đã tạo dấu ấn rõ nét. Tại Phong Thổ, Mường Khoa và Tân Uyên, vùng chè Shan tuyết được quy hoạch, mở rộng lên khoảng 3.700 ha, áp dụng đồng bộ quy trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, sử dụng máy móc chế biến hiện đại. Sản lượng chè đạt gần 30.000 tấn/năm, doanh thu khoảng 200 tỷ đồng, tạo việc làm ổn định cho hơn 7.000 lao động. Tại Nậm Hàng, nuôi cá lồng ứng dụng thiết bị đo môi trường tự động giúp giảm rủi ro, nâng cao chất lượng sản phẩm. Ở xã Nùng Nàng, mô hình trồng lê VietGAP kết hợp hệ thống tưới thông minh đã mở ra hướng làm giàu mới cho người dân. Trong khi đó, phát triển du lịch cộng đồng tại Sin Suối Hồ gắn với chuyển đổi số trong quảng bá du lịch đang trở thành điểm nhấn của tỉnh.
Song song với phát triển sản xuất, Lai Châu đặc biệt quan tâm đào tạo nghề gắn với công nghệ, giúp lao động nông thôn thích ứng với yêu cầu của thị trường. Giai đoạn 2021 – 2024, toàn tỉnh có 37.613 lao động nghèo được hỗ trợ việc làm; từ năm 2022 đến 2024, hơn 1.482 lao động được kết nối làm việc tại doanh nghiệp trong tỉnh và 1.168 lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài theo hợp đồng. Đây là giải pháp quan trọng giúp người dân mở rộng cơ hội sinh kế, ổn định cuộc sống, bước đầu tiếp cận các kỹ năng lao động mới.
Tỉnh cũng chú trọng nâng cao chất lượng dịch vụ xã hội cơ bản, trong đó chương trình hỗ trợ nhà ở cho 2.819 hộ nghèo được triển khai quyết liệt. Đến nay, 1.992 hộ đã được xây mới, 827 hộ được sửa chữa với tỷ lệ giải ngân đạt hơn 93%, tạo điều kiện để hàng nghìn hộ dân ổn định chỗ ở lâu dài. Kèm theo đó là hàng trăm công trình hạ tầng thiết yếu như giao thông, điện, trường học, trạm y tế, công trình nước sinh hoạt, được đầu tư đồng bộ, góp phần làm thay đổi diện mạo nông thôn vùng cao và nâng cao điều kiện sống cho người dân.
Nhờ những giải pháp quyết liệt, đến cuối năm 2024, toàn tỉnh còn 31.014 hộ nghèo và cận nghèo, giảm 13.397 hộ so với đầu năm 2022. Tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân 3,9%/năm, phản ánh hiệu quả rõ nét của các cơ chế, chính sách giảm nghèo, đồng thời khẳng định tính đúng đắn của việc ứng dụng khoa học kỹ thuật và chuyển đổi số trong phát triển kinh tế vùng cao.
Năm 2025 là năm cuối của kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội 5 năm 2021 – 2025, Lai Châu đặt mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo chung xuống còn 3,68%, tạo việc làm mới cho hơn 9.000 lao động và đào tạo nghề cho 8.000 người. Để đạt được mục tiêu đó, tỉnh tiếp tục định hướng phát triển sinh kế bền vững gắn với khoa học công nghệ, mở rộng các mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, tăng cường kết nối thị trường và hỗ trợ khởi nghiệp cho thanh niên dân tộc thiểu số.
Cùng với việc mở rộng dịch vụ xã hội cơ bản, tỉnh chú trọng nâng cao năng lực quản trị và giám sát chương trình giảm nghèo, bảo đảm phân bổ nguồn lực công khai, hiệu quả, đúng đối tượng. Huy động nguồn lực xã hội, doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế được xem là hướng mở giúp Lai Châu cải thiện chất lượng cơ sở hạ tầng và đẩy mạnh ứng dụng KH&CN trong các ngành mũi nhọn.
Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Lai Châu Tống Thanh Hải cho biết tỉnh đang tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách về đời sống dân tộc thiểu số; thúc đẩy chuyển đổi số trong quản lý và cung cấp dịch vụ công; triển khai hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia và giải pháp giảm nghèo đa chiều phù hợp đặc thù vùng cao. Mục tiêu là bảo đảm ổn định dân cư, giữ vững an ninh chính trị, nâng cao đời sống người dân và hướng tới mục tiêu không để ai bị bỏ lại phía sau.
