Mô hình hai cấp – hướng đi phù hợp để chuyển đổi số gần dân hơn

Ngay sau một tháng triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, phường Bãi Cháy (TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh) đã phát động và thực hiện Chiến dịch 30 ngày đêm cao điểm "Bình dân học vụ số". Đây là một cách làm sáng tạo, thể hiện tinh thần chủ động, quyết liệt của địa phương trong việc đưa công nghệ số đến gần hơn với từng người dân, từng hộ gia đình.

Công tác tuyên truyền được đẩy mạnh bằng nhiều hình thức sinh động, gắn với các phong trào thi đua sẵn có, thu hút sự hưởng ứng rộng rãi của nhân dân. Các tổ chức chính trị - xã hội phát huy vai trò nòng cốt, kề vai sát cánh cùng chính quyền phường hướng dẫn đoàn viên, hội viên và người dân tiếp cận, ứng dụng công nghệ số vào sản xuất, kinh doanh và đời sống. Nhờ đó, toàn bộ hệ thống chính trị và nhân dân phường Bãi Cháy đã vào cuộc đồng bộ, hào hứng như trong một chiến dịch lớn.

Xuyên suốt 30 ngày đêm, phường đã tổ chức 30 lớp tập huấn với hơn 5.000 lượt người tham gia tại các khu phố và doanh nghiệp, với tinh thần "người biết dạy người chưa biết". Nhiều mô hình sáng tạo, mang tính đột phá và thực tiễn cao được hình thành như "Đội xung kích số", "Câu lạc bộ thanh niên chuyển đổi số", mô hình Mentor - Mentee (Huấn luyện viên số cộng đồng) hay mô hình "Gia đình số".

Bên cạnh đó, đến nay 100% cán bộ, công chức, viên chức và người lao động của phường đã sử dụng các ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để xử lý công việc nhanh chóng, hiệu quả hơn và gần dân hơn. Phường Bãi Cháy đã hoàn thành bước chuyển từ tư duy "quản lý hành chính" sang "quản trị dựa trên kết quả", giúp chính quyền vận hành linh hoạt, hiện đại và hiệu quả hơn.

Ông Nguyễn Hoàng Quý - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân phường Bãi Cháy, tỉnh Quảng Ninh, khẳng định: "Kết quả của chiến dịch 30 ngày đêm đã vượt xa kỳ vọng ban đầu. Từ trẻ đến già, mọi tầng lớp nhân dân phường Bãi Cháy đã thực sự vào cuộc, coi học tập công nghệ như một niềm vui và nhu cầu thiết thân."

Qua các lớp học và hoạt động thực tiễn, ý thức và kỹ năng sử dụng công nghệ số của người dân được cải thiện rõ rệt. Người cao tuổi có thể tự đặt lịch khám bệnh qua mạng, thanh toán hóa đơn điện, nước bằng ví điện tử; các hộ kinh doanh nhỏ lẻ đã biết quảng bá sản phẩm trên mạng xã hội, sử dụng mã QR cho khách du lịch thanh toán.

Sau thành công của chiến dịch "30 ngày đêm", phường Bãi Cháy tiếp tục duy trì và mở rộng các hoạt động chuyển đổi số theo hướng bền vững. Phường đã phát động chiến dịch "Phổ cập số cộng đồng"; đồng thời phối hợp với Công ty Cổ phần Công nghệ và Truyền thông VTC NETVIET ra mắt và vận hành thí điểm "Nền tảng Du lịch thông minh Bãi Cháy". Đây là đơn vị cấp xã đầu tiên tại Quảng Ninh có nền tảng riêng phục vụ hoạt động phát triển kinh tế địa phương.

Nền tảng này giúp phát huy vai trò trung tâm du lịch – dịch vụ chất lượng cao, thông minh, hiện đại của phường Bãi Cháy, góp phần khẳng định vị thế của tỉnh Quảng Ninh là trung tâm du lịch quốc gia và quốc tế, đồng thời minh chứng cho cách làm sáng tạo, hiệu quả của chính quyền cơ sở trong thực hiện chuyển đổi số gắn với mô hình chính quyền hai cấp.

Điều hành bằng dữ liệu – Khẳng định hiệu quả của mô hình chính quyền hai cấp

Cùng với Quảng Ninh, tỉnh Bắc Ninh là một trong những địa phương đi đầu trong triển khai, áp dụng phương thức chỉ đạo điều hành thông qua dữ liệu, phù hợp với định hướng xây dựng chính quyền hai cấp gắn với chuyển đổi số toàn diện.

Sau gần 4 tháng triển khai, tỉnh Bắc Ninh đánh giá mô hình hai cấp đã mang lại nhiều lợi thế rõ rệt cho công tác chỉ đạo, điều hành và ứng dụng công nghệ thông tin.

Thứ nhất, việc tinh gọn bộ máy giúp địa phương tối ưu hóa quy trình nội bộ, tạo thuận lợi cho việc triển khai các hệ thống số.

Thứ hai, mô hình hai cấp giúp giảm tầng nấc trung gian, rút ngắn thời gian ra quyết định, đảm bảo nhanh hơn, chính xác hơn và minh bạch hơn.

Thứ ba, khi bộ máy hai cấp được thống nhất đồng bộ trên toàn quốc, Trung ương sẽ dễ dàng triển khai các nền tảng số quốc gia, kết nối xuyên suốt từ trung ương đến địa phương.

Theo xu hướng hiện nay, Chính phủ đang thay đổi cách thức quản lý, chỉ đạo từ báo cáo thủ công, tổng hợp từ dưới lên sang hướng điều hành qua dữ liệu. Việc triển khai đồng bộ các nền tảng số quốc gia sẽ giúp các địa phương thuận lợi hơn trong việc xây dựng hệ thống quản trị, ra quyết định dựa trên dữ liệu thời gian thực, góp phần nâng cao năng lực điều hành, giám sát và minh bạch hóa hoạt động công vụ.

Qua thực tiễn triển khai, Bắc Ninh đã đạt được nhiều kết quả ấn tượng: Tỉnh đứng đầu toàn quốc nhiều tuần liên tiếp về chỉ số phục vụ người dân, doanh nghiệp trên Cổng Dịch vụ công quốc gia. Thu hút đầu tư 9 tháng đầu năm 2025 đạt 15,3 tỷ USD, dẫn đầu cả nước. Tổng vốn đầu tư lũy kế đạt 67,03 tỷ USD, xếp thứ hai toàn quốc. Thu ngân sách nội địa 9 tháng đầu năm đã vượt dự toán cả năm.

Những con số trên không chỉ phản ánh nỗ lực của hệ thống chính trị, mà còn cho thấy rõ hiệu quả của việc ứng dụng công nghệ và điều hành qua dữ liệu. Khi có dữ liệu, thông tin phục vụ người dân, doanh nghiệp trở nên minh bạch, dễ truy cập và dễ giám sát hơn.

Mỗi cơ quan, cá nhân, địa phương đều có động lực phấn đấu vì công việc được lượng hóa, chấm điểm cụ thể, công khai để toàn xã hội cùng kiểm tra, theo dõi.

Ông Nguyễn Ngọc Nam, Phó Chánh Văn phòng Ủy ban nhân dân tỉnh, Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Bắc Ninh, khẳng định: "Khi có dữ liệu, mọi thông tin phục vụ người dân, doanh nghiệp sẽ minh bạch hơn. Ai cũng có thể tra cứu được tiến độ, kết quả, chất lượng xử lý. Đây là nền tảng quan trọng để chính quyền hai cấp phát huy ưu việt và chắc chắn sẽ giúp Việt Nam trở thành quốc gia thịnh vượng."