Đoàn viên thanh niên hướng dẫn, hỗ trợ người dân sử dụng máy tính, máy in để gửi, nhận, xử lý văn bản tại nhà văn hóa khu.
Từ vùng cao Vân Sơn đến các khu dân cư ở Lâm Thao, từ hệ thống dữ liệu ngành giáo dục đến các cơ sở dữ liệu đất đai và an sinh xã hội, một dòng chảy chuyển đổi số đang lan tỏa, đặt dữ liệu vào trung tâm của quản trị và phục vụ người dân.
Chuyển đổi số bắt đầu từ bản làng
Xã Vân Sơn, địa phương mới sáp nhập từ 3 xã Quyết Chiến, Vân Sơn và Ngổ Luông đang đối mặt với thách thức lớn khi vừa là xã 135, vừa hướng tới mục tiêu trở thành Khu du lịch cấp tỉnh vào năm 2030. Nơi đây, lực lượng đoàn viên thanh niên đã trở thành "người mở đường" của chuyển đổi số ở vùng cao.
Tại Đại hội đại biểu Đoàn TNCS Hồ Chí Minh xã Vân Sơn, Bí thư Đảng ủy xã Nguyễn Duy Tư giao cho thanh niên "sứ mệnh kép": Tiên phong chuyển đổi số và kiến tạo du lịch trên nền bản sắc Mường. Không chỉ là kỳ vọng, mà đã trở thành hành động cụ thể, đoàn viên phối hợp Công an xã thu nhận 40 hồ sơ định danh điện tử mức 2, hỗ trợ Ban Xây dựng Đảng cài đặt "Sổ tay đảng viên điện tử" cho toàn bộ 767 đảng viên, góp phần số hóa công tác Đảng ở cơ sở.
Công tác quản lý cư trú trên nền CSDL quốc gia về dân cư cũng được vận hành thông suốt nhờ các tổ công nghệ số cộng đồng do đoàn viên làm nòng cốt. Từ ngày 01/7 đến 31/10/2025, Công an xã đã xử lý 270 hồ sơ thường trú, 33 hồ sơ tạm trú và 42 hồ sơ lưu trú. Toàn bộ 920 hồ sơ cấp đổi thẻ đảng viên hoàn thành đúng tiến độ. Những con số đã phản ánh sự dịch chuyển tư duy quản trị ở cấp xã: từ giấy tờ thủ công sang dữ liệu số; từ phụ thuộc cán bộ xã sang mô hình "người dân tự làm - chính quyền hỗ trợ".
Trong bối cảnh giao thông chưa đồng bộ, thiếu nhân lực công nghệ, thanh niên Vân Sơn trở thành "cánh tay nối dài" của chính quyền hai cấp trong nhiệm vụ chuyển đổi số. Ông Bùi Quốc Thể, Bí thư Chi đoàn Công an xã, coi chuyển đổi số là "tinh thần đổi mới trong từng hoạt động", là cách để thanh niên trở thành "sứ giả số", kể câu chuyện quê hương trên nền tảng số. Những đoàn viên như Hà Văn Minh hay Đinh Thị Nguyệt vẫn hàng ngày đến từng nhà hướng dẫn người cao tuổi đăng ký dịch vụ công trực tuyến, thanh toán không tiền mặt và bảo vệ thông tin cá nhân khi sử dụng mạng xã hội.
Hệ sinh thái dữ liệu - nền tảng liên thông cho chính quyền hai cấp
Ở cấp tỉnh, Phú Thọ đang hoàn thiện hệ sinh thái dữ liệu. Sau khi thực hiện mô hình chính quyền hai cấp, tỉnh tập trung xây dựng hệ thống dữ liệu đồng bộ, thống nhất và mở, cho phép chia sẻ liên thông giữa các cơ quan.
Trong ngành giáo dục, việc xác thực thông tin cán bộ, giáo viên và học sinh với CSDL quốc gia về dân cư đạt tới 97,51%, một tỷ lệ rất cao cho thấy sự nghiêm túc trong chuẩn hóa dữ liệu. Ngành thuế hoàn thành chuẩn hóa thông tin mã số thuế cá nhân đạt 100% ở giai đoạn 1 và tiếp tục rà soát 171.970 hồ sơ người phụ thuộc, đạt gần 67%.
Ở lĩnh vực tư pháp, 1.043 hồ sơ vụ án mới được cập nhật vào hệ thống, hơn 3.100 bản án được công bố trực tuyến. Hệ thống cấp chứng chỉ hành nghề xây dựng được kết nối vào cơ sở dữ liệu quốc gia, đảm bảo các cá nhân, tổ chức liên quan đều được quản lý thống nhất.
Một bước tiến lớn nữa là việc hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai cho toàn bộ 148/148 xã, phường với hơn 781.000 thửa đất được cập nhật và khai thác 24/7. Công an các địa phương đồng loạt tổng rà soát dữ liệu đăng ký phương tiện, giấy phép lái xe theo tiêu chí "Đúng - Đủ - Sạch - Sống", góp phần chuẩn hóa dữ liệu từ gốc.
Theo Sở KH&CN Phú Thọ, tỉnh đã làm sạch hơn 3,9 triệu dữ liệu dân cư, bao gồm 189.000 dữ liệu an sinh xã hội, 60.000 dữ liệu người có công, hơn 1 triệu dữ liệu lao động và gần 800.000 dữ liệu hội viên đoàn thể. Đây là bước quan trọng để đưa dữ liệu vào vận hành thực chất, phục vụ ra quyết định, nâng cao hiệu quả quản trị theo mô hình hai cấp.
Tổ công nghệ số cộng đồng - "cầu nối" giữa công nghệ và người dân
Tại xã Lâm Thao, chuyển đổi số đang lan tỏa mạnh mẽ nhờ mô hình Tổ công nghệ số cộng đồng (CNSCĐ). Sau khi sáp nhập ba đơn vị hành chính, UBND xã đã kiện toàn 29 tổ với 84 thành viên, phần lớn là người trẻ, am hiểu công nghệ và có khả năng hỗ trợ người dân trong các thao tác số.
Ở Trung tâm phục vụ hành chính công xã, mỗi ngày có từ 3 đến 5 đoàn viên trực tiếp hướng dẫn người dân kê khai hồ sơ, sử dụng dịch vụ công trực tuyến, tra cứu kết quả trên điện thoại và máy tính. Đoàn viên Vũ Huyền Trang cho biết thời gian đầu sáp nhập người dân rất bỡ ngỡ, nhưng chỉ sau vài tháng, thói quen đã thay đổi rõ rệt: người dân chủ động nộp hồ sơ trực tuyến, nhận kết quả trên điện thoại thay vì đến trực tiếp xã.
Tại các khu dân cư, mỗi nhà văn hóa được trang bị máy tính và máy in để người dân tiếp cận hệ thống văn bản điện tử. Vào buổi tối cuối tuần, các đoàn viên tổ chức "lớp học công nghệ" cho người cao tuổi, hướng dẫn cách tra cứu bảo hiểm, vay vốn ngân hàng chính sách, làm căn cước hoặc sử dụng thương mại điện tử.
Mô hình "Bình dân học vụ số" được triển khai rộng khắp, giúp người dân vượt qua rào cản công nghệ. Hoạt động của các tổ CNSCĐ được điều hành qua Zalo, báo cáo định kỳ gửi trực tuyến giúp cấp xã nắm tình hình kịp thời.
Điểm chung ở Vân Sơn, Lâm Thao hay toàn tỉnh Phú Thọ là chuyển đổi số đang đi từ những bước nhỏ nhưng chắc chắn, bắt đầu bằng việc làm sạch dữ liệu, chuẩn hóa quy trình, huy động lực lượng trẻ và xây dựng văn hóa số ở mỗi khu dân cư.
Với cách tiếp cận "từ cơ sở lên", Phú Thọ đang thực hiện đúng tinh thần của Kế hoạch 02-KH/BCĐTW: xây dựng mô hình hai cấp hiệu quả, phát huy vai trò cộng đồng, phát triển hạ tầng dữ liệu thống nhất và đưa công nghệ đến từng xóm làng./.
