Quảng Ninh: Khoa học công nghệ tạo đột phá trong sản xuất xanh và giảm nghèo bền vững

Bứt phá trong nông nghiệp xanh, hiện đại và phát triển kinh tế nông thôn

Những năm gần đây, Quảng Ninh xác định đổi mới mô hình sản xuất và phát triển nông nghiệp xanh, hiệu quả, giá trị cao là trục chiến lược xuyên suốt trong cơ cấu lại ngành nông nghiệp. Đây không chỉ là xu hướng phù hợp với bối cảnh phát triển mới, mà còn là giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng tăng trưởng, đảm bảo sinh kế bền vững cho người dân và thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội toàn diện. Tỉnh kiên định quan điểm: KH,CN&ĐMST phải trở thành động lực trung tâm của sản xuất, đời sống và giảm nghèo bền vững.

Quảng Ninh đã triển khai rộng rãi các mô hình nông nghiệp thông minh, nông nghiệp hữu cơ, ứng dụng công nghệ số trong quản lý sản xuất và chuỗi giá trị nông sản. Hệ thống nhà màng, tưới tự động, cảm biến theo dõi môi trường và các công cụ quản trị số được áp dụng ngày càng nhiều, giúp giảm chi phí sản xuất, tối ưu hóa nguồn lực, nâng cao năng suất và đảm bảo chất lượng nông sản. Nhiều vùng sản xuất đã đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP, qua đó hình thành chuỗi giá trị bền vững và mở rộng thị trường tiêu thụ. 

Cùng với đó, tỉnh chú trọng đầu tư hạ tầng phục vụ sản xuất, từ giao thông nội đồng, thủy lợi, kho lạnh đến trung tâm logistic nông nghiệp, tạo nền tảng cho sản xuất hàng hóa quy mô lớn và nâng cao năng lực cạnh tranh cho sản phẩm địa phương.

Song song với đổi mới kỹ thuật, Quảng Ninh đẩy mạnh xây dựng thương hiệu nông sản đặc trưng, triển khai xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường trong và ngoài tỉnh. Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường, ngành nông nghiệp Quảng Ninh đã có bước chuyển rõ rệt những năm gần đây, phát triển theo hướng nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh; đồng thời gắn kết chặt chẽ với các mục tiêu của chương trình mục tiêu quốc gia. Nhờ đó, toàn ngành đã cơ cấu lại theo hướng hiện đại, nâng cao năng suất lao động và giá trị gia tăng. Tốc độ tăng trưởng nông nghiệp giai đoạn 2021–2025 ước đạt 3,62%/năm, con số rất đáng ghi nhận trong bối cảnh ngành nông nghiệp cả nước chịu nhiều tác động bất ổn từ thời tiết, thị trường và chi phí sản xuất.

Trong lĩnh vực thủy sản, Quảng Ninh là địa phương tiên phong trong chuyển hướng từ khai thác sang nuôi trồng bền vững. Giai đoạn 2021–2025, sản lượng nuôi trồng đạt 450.000 tấn, gấp 1,5 lần so với giai đoạn trước, tương ứng tốc độ tăng trưởng 6,5%/năm. 

Tỉnh đã hoàn thành quy hoạch nuôi biển bền vững, đồng thời hình thành nhiều mô hình hợp tác xã nuôi biển công nghệ cao. Vật liệu nổi thân thiện với môi trường được ứng dụng rộng rãi, góp phần giảm thiểu rác thải nhựa trên biển và đảm bảo an toàn nuôi trồng. 

Với định hướng lâu dài, Quảng Ninh đặt mục tiêu đưa thủy sản trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, xây dựng tỉnh thành trung tâm thủy sản miền Bắc với hệ thống nuôi biển hiện đại, chế biến sâu và dịch vụ hậu cần nghề cá đồng bộ.

Trong lâm nghiệp, tỉnh đã trồng mới khoảng 5.000 ha rừng gỗ lớn, cấp 30.800 ha chứng chỉ FSC – tiêu chuẩn quốc tế về quản lý rừng bền vững; đồng thời duy trì tỷ lệ che phủ rừng ở mức 45%. Một trong những dấu ấn nổi bật nhất là Quảng Ninh đã hoàn thành Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới sớm hai năm so với kế hoạch tại thời điểm được đánh giá.

Ứng dụng KH&CN nâng tầm OCOP, thúc đẩy chuyển đổi số và khởi nghiệp sáng tạo

Trên nền tảng phát triển sản xuất, Quảng Ninh đặc biệt chú trọng ứng dụng KH&CN trong nâng cao giá trị sản phẩm, nhất là trong chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP). Các doanh nghiệp và hợp tác xã đã mạnh dạn đầu tư dây chuyền chế biến hiện đại, đổi mới bao bì, dán nhãn thông minh và triển khai truy xuất nguồn gốc. Nhiều sản phẩm OCOP tiêu biểu tiếp tục khẳng định thương hiệu nhờ ứng dụng công nghệ. Điển hình là miến dong Bình Liêu, sản phẩm OCOP 5 sao quốc gia có bước tiến mạnh mẽ khi áp dụng công nghệ cải tiến trong sản xuất và đóng gói, giúp giữ ổn định chất lượng và mở rộng thị trường tiêu thụ. Sản phẩm trà hoa vàng Ba Chẽ của Công ty CP Kinh doanh lâm sản Đạp Thanh cũng tạo dấu ấn khi đầu tư máy sấy thăng hoa để giữ nguyên hình dạng bông hoa và lưu giữ tối ưu tinh chất, khắc phục hoàn toàn hạn chế của công nghệ sấy thủ công trước đây.

Ngoài ra, Quảng Ninh có 6 sản phẩm OCOP 5 sao quốc gia khác, gồm trà hoa vàng Quy Hoa, hai sản phẩm gốm sứ cao cấp của Quang Vinh và ba bộ ngọc trai Hạ Long. Các sản phẩm này đều áp dụng công nghệ tiên tiến trong nuôi cấy, chế tác và hoàn thiện, mang đến chất lượng cao, mẫu mã đẹp và giá trị thương mại lớn, đủ sức cạnh tranh tại thị trường trong nước và quốc tế.

Cùng với đổi mới kỹ thuật sản xuất, Quảng Ninh còn đẩy mạnh chuyển đổi số trong tiêu thụ sản phẩm. Nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân đã chủ động tham gia các lớp tập huấn kỹ năng số, livestream bán hàng, sản xuất video ngắn và triển khai kinh doanh trên mạng xã hội, sàn thương mại điện tử. Điều này mở ra kênh bán hàng mới, giúp nông sản địa phương tiếp cận người tiêu dùng rộng rãi hơn, gia tăng giá trị và giảm phụ thuộc vào thương lái truyền thống.

Ở tầm chính sách, Quảng Ninh tiếp tục hoàn thiện cơ chế theo hướng đổi mới, thân thiện với doanh nghiệp, ưu tiên dữ liệu mở và hạ tầng số, tạo điều kiện thuận lợi cho ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Tỉnh phát triển các "không gian thử nghiệm" (sandbox) cho AI, du lịch thông minh, logistics, công nghiệp văn hóa – giải trí, đồng thời thúc đẩy liên kết vùng và hợp tác quốc tế. 

Quảng Ninh nhiều năm liền giữ vị trí nhóm đầu cả nước về năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI), cải cách hành chính, chuyển đổi số (DTI) và chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII), khẳng định môi trường đầu tư hấp dẫn và chất lượng điều hành hiệu quả.

Tại các diễn đàn đổi mới sáng tạo, lãnh đạo tỉnh nhấn mạnh tinh thần khởi nghiệp sáng tạo là động lực quan trọng để thúc đẩy tăng trưởng mới, đa dạng hóa mô hình kinh tế và nuôi dưỡng khát vọng vươn lên của thế hệ trẻ. 

Tỉnh đã phát động "Công cuộc khởi nghiệp sáng tạo Quảng Ninh đến năm 2030" với thông điệp "10 nghìn doanh nghiệp cùng ấn phẩm về kinh doanh, khởi nghiệp sáng tạo", đồng thời ký kết nhiều chương trình hợp tác để hỗ trợ startup, vinh danh các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo tiêu biểu, thúc đẩy sự liên kết giữa chính quyền – doanh nghiệp – chuyên gia – nhà đầu tư.

Với định hướng chiến lược, cách làm bài bản và sự đồng hành của cả hệ thống chính trị, Quảng Ninh đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp xanh, hiện đại, ứng dụng công nghệ cao và có sức cạnh tranh lớn. 

Việc áp dụng khoa học công nghệ trong sản xuất, chế biến, bảo quản và tiêu thụ sản phẩm không chỉ giúp nông dân tăng thu nhập mà còn góp phần bảo vệ tài nguyên, gìn giữ cảnh quan sinh thái và giảm nghèo bền vững. 

Quảng Ninh đang khẳng định vị thế là một trong những địa phương dẫn đầu cả nước về nông nghiệp thông minh và phát triển bền vững, tạo nền tảng vững chắc để xây dựng tỉnh giàu mạnh, văn minh trong giai đoạn mới.