Sửa Luật để gỡ rào cản về phát triển khoa học công nghệ cao

Tham dự phiên họp có Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Trần Văn Khải cùng các thành viên là đại biểu Quốc hội (ĐBQH) của Ủy ban; đại diện lãnh đạo Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội; Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Vũ Hải Quân cùng các Bộ ngành, đơn vị hữu quan.

Luật Công nghệ cao (CNC) được ban hành năm 2008, là đạo luật đầu tiên và duy nhất điều chỉnh lĩnh vực này. Sau hơn 16 năm, Luật CNC bộc lộ nhiều hạn chế trong ưu đãi, danh mục công nghệ, khu CNC và tổ chức thực hiện, đòi hỏi sửa đổi toàn diện để khắc phục bất cập và thúc đẩy phát triển.

Sửa đổi toàn diện Luật Công nghệ cao: yêu cầu cấp thiết

Theo tờ trình của Chính phủ, việc đề xuất xây dựng Luật Công nghệ cao (sửa đổi) nhằm: thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước về việc hoàn thiện hành lang pháp lý thúc đẩy phát triển CNC phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2045 và hội nhập quốc tế trong tình hình mới; triển khai thực hiện chủ trương đẩy mạnh phân cấp, giao các thẩm quyền quản lý nhà nước cho các cấp chính quyền địa phương trong thúc đẩy phát triển CNC, nhất là khu CNC. Đồng thời, đảm bảo tính đồng bộ, minh bạch, khả thi, tránh chồng chéo với hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành và tháo gỡ vướng mắc, rào cản về phát triển công nghệ cao hiện nay.

Dự thảo Luật Công nghệ cao (sửa đổi) gồm 06 chương và 27 điều, giảm 08 điều và có sự thay đổi về cấu trúc, hình thức so với Luật Công nghệ cao hiện hành, kế thừa tối đa những nội dung của Luật hiện hành đã được triển khai có hiệu quả trong thời gian qua. Dự thảo Luật được thiết kế theo nguyên tắc đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường hậu kiểm, chuyển đổi số toàn diện trong công tác quản lý và hoạt động CNC. Thay đổi tư duy quản lý theo hướng quản lý hiệu quả, không quản lý quá trình. Thu hút nguồn đầu tư ngoài ngân sách nhà nước cho CNC thông qua việc khuyến khích doanh nghiệp đầu tư, tài trợ kinh phí cho nghiên cứu, phát triển CNC, công nghệ chiến lược, sản phẩm CNC, sản phẩm công nghệ chiến lược.

Báo cáo thẩm tra sơ bộ của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho biết, dự thảo Luật đã đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, không có quy định mâu thuẫn với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Tuy nhiên, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục rà soát, đối chiếu các quy định của dự thảo Luật có liên quan để đảm bảo tính đồng bộ của hệ thống pháp luật như: Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Luật Công nghiệp công nghệ số, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp,….Trong đó, đặc biệt chú ý đến các dự án Luật hiện đang trình Quốc hội.

Về phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật, thường trực Ủy ban nhận thấy, quy định chưa thực sự bao quát các nội dung thiết yếu khác được nêu trong dự thảo Luật như: đào tạo và phát triển nhân lực CNC, thương mại hoá sản phẩm, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ…Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu sửa đổi, bổ sung cụ thể để đảm bảo chặt chẽ.

Đề xuất giữ quy định về khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao

Trong phần thảo luận, các đại biểu cơ bản thống nhất với Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra sơ bộ của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường. Góp ý vào dự thảo Luật, đại biểu Nguyễn Văn Thi – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh, thành viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng, không nên lược bỏ quy định về chính sách cho doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng CNC, khu nông nghiệp ứng dụng CNC trong dự thảo Luật. Đại biểu nhấn mạnh, một trong những nội dung được đưa ra tại Nghị quyết số 19-NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 là tạo đột phá trong nghiên cứu, ứng dụng khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số; đào tạo nhân lực trong nông nghiệp, nông thôn. Do đó, đại biểu đề nghị cần có báo cáo đánh giá hoàn thiện hơn việc triển khai ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp ở thực tiễn.

Đồng quan điểm với đại biểu Nguyễn Văn Thi, đại biểu Thái Thị An Chung - Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội chuyên trách tỉnh Nghệ An, thành viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng, việc bỏ quy định về chính sách cho doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao là chưa hợp lý. Đại biểu nêu quan điểm, nước ta là nước nông nghiệp, cần thiết có chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ cao cũng như phát triển khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Đồng thời, đại biểu đề xuất cơ quan soạn thảo nghiên cứu thêm, đánh giá các hạn chế, vướng mắc trong quy định của pháp luật, có điều chỉnh bổ sung để doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ cao phát triển.

Đóng góp ý kiến vào dự thảo Luật, Ủy viên là đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Hội đồng Dân tộc Tráng A Dương đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung chính sách ưu tiên đầu tư hạ tầng công nghệ thực hiện phủ sóng 5G ở vùng miền núi, vùng sâu vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Cho ý kiến về Điều 6, tại khoản 2, điểm C: Có tác động lan tỏa, tích cực đối với phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh hoặc thực hiện mục tiêu phát triển bền vững. Đại biểu Tráng A Dương đề nghị nên bổ sung cụm từ "thu hẹp khoảng cách giữa các vùng miền" đảm bảo đầy đủ và bao quát hơn. Tại Điều 23 về chính sách phát triển khu công nghệ cao, dự thảo luật quy định: Khu công nghệ cao là địa bàn ưu đãi đầu tư áp dụng đối với địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Đại biểu cho rằng, theo các chương trình mục tiêu quốc gia, mục tiêu đến năm 2030 sẽ cơ bản không còn xã, thôn, bản, ấp đặc biệt khó khăn ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Vì vậy, đề nghị bỏ cụm từ "đặc biệt khó khăn" để đảm bảo tính lâu dài của Luật.

Về giải thích từ ngữ được nêu trong dự thảo Luật, Đại biểu Phan Xuân Dũng – Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa, thành viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường cho rằng, ban soạn thảo cần nghiên cứu kỹ lưỡng để quy định đầy đủ, chính xác về các khái niệm công nghệ cao, công nghệ chiến lược, sản phẩm công nghệ cao…cho phù hợp với bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4.

Phát biểu tại phiên họp, đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ ghi nhận các ý kiến xác đáng, tâm huyết của các đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học, đồng thời giải trình, làm rõ thêm các ý kiến đại biểu nêu về giải thích từ ngữ, về việc bãi bỏ quy định về khu nông nghiệp công nghệ cao. Đại diện Bộ cho biết sẽ tiếp thu, tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện dự thảo Luật trình Quốc hội xem xét.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Phương Tuấn cho biết, Ủy ban sẽ tiếp tục hoàn thiện báo cáo thẩm tra để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Mặt khác, đề nghị Bộ Khoa học và Công nghệ nghiên cứu tiếp thu sâu sắc ý kiến góp ý, đồng thời tiếp tục rà soát kỹ lưỡng để hoàn thiện dự thảo Luật một cách thận trọng, đầy đủ, đảm bảo đồng bộ, nhất quán với các Luật khác. Thay mặt Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Phương Tuấn cho biết, hồ sơ dự án Luật đáp ứng đủ điều kiện để trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến.

Một số hình ảnh tại phiên họp: