Tăng hậu kiểm để ngăn chặn tình trạng nhập khẩu công nghệ lạc hậu

Ngày 21.11, tiếp tục Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Công nghệ cao (sửa đổi) và dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ.

Quan tâm tới chính sách thúc đẩy phát triển các doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghệ cao, công nghệ chiến lược tại dự thảo Luật Công nghệ cao (sửa đổi), đại biểu Trần Anh Tuấn (đoàn ĐBQH TP. Hồ Chí Minh) thấy rằng, dự thảo Luật đã phân biệt rất rõ sản phẩm nào là sản phẩm công nghệ cao, sản phẩm nào là sản phẩm công nghệ chiến lược.

Tuy nhiên, trong chính sách ưu đãi thì lại không có ưu đãi riêng. Vị đại biểu này cho rằng, cần có cơ chế chia sẻ rủi ro đối với những sản phẩm chiến lược được tạo ra bởi những công nghệ chiến lược; cần phân biệt chính sách khuyến khích đối với sản xuất sản phẩm công nghệ cao và sản phẩm công nghệ chiến lược ở mức độ nào.

Cũng quan tâm tới chính sách thúc đẩy phát triển các doanh nghiệp công nghệ cao, công nghệ chiến lược, đại biểu Lã Thanh Tân (đoàn ĐBQH TP Hải Phòng) đề nghị xem xét bổ sung thêm các nội dung quy định 2 loại hình doanh nghiệp trên có được coi là một loại hình doanh nghiệp khoa học, công nghệ ở trình độ cao không và nếu có thì cần có chính sách ưu đãi.

Giải trình làm rõ các vấn đề đại biểu quan tâm, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, Luật Công nghệ cao đóng vai trò xác định đối tượng ưu tiên phát triển, trong khi Luật Chuyển giao công nghệ điều chỉnh các hoạt động thương mại hóa, quản trị và phát triển thị trường.

Bộ trưởng cho biết, dự thảo luật lần này mở rộng phạm vi điều chỉnh sang các đối tượng công nghệ mới như thiết kế, dữ liệu, trí tuệ nhân tạo (AI) và cho phép áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox).

Đáng chú ý, để ngăn chặn tình trạng "nâng khống" giá trị hoặc nhập khẩu công nghệ lạc hậu, gây hại môi trường, cơ quan quản lý nhà nước sẽ tăng cường công tác hậu kiểm với chế tài mạnh mẽ, đồng thời phân cấp thẩm định cho địa phương dựa trên bộ tiêu chí thống nhất quốc gia.

Mục tiêu cốt lõi là hỗ trợ các tổ chức trung gian, kết nối cung cầu vốn và thúc đẩy công nghệ từ nghiên cứu trở thành sản phẩm thương mại.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nhấn mạnh, các dự án luật gắn với khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo cần mở ra một hệ sinh thái pháp lý thông suốt, nơi công nghệ được nhìn như dòng nước mới dẫn nhập vào ruộng đồng, nhà máy, trường học, bệnh viện và các nhu cầu đa dạng, thiết yếu của đời sống xã hội.

Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý rằng chuyển giao công nghệ không chỉ dừng lại ở mua bán thương mại mà là hành trình tiếp nhận, hấp thụ và tái tạo để công nghệ nhập khẩu không nằm yên trong phòng thí nghiệm mà đi vào cuộc sống, thành năng suất, thành chất lượng, thành giá trị gia tăng.