Đây là dấu mốc quan trọng mở đường cho hàng loạt chương trình nghiên cứu, ứng dụng công nghệ cao, trong đó nổi bật là Chương trình; "Hỗ trợ nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ của Công nghiệp 4.0".
Những kết quả bước đầu từ Chương trình KC-4.0/19-25
Theo GS.TS. Nguyễn Thanh Thủy, Phó Chủ nhiệm Chương trình, sau hơn bốn năm triển khai, Chương trình "Hỗ trợ nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ của công nghiệp 4.0" đã tiếp nhận hơn 500 đề xuất, lựa chọn 74 nhiệm vụ có tính thiết thực cao, tập trung hỗ trợ các lĩnh vực then chốt của nền kinh tế. Các nghiên cứu tập trung vào các công nghệ chủ chốt như trí tuệ nhân tạo (AI), chuỗi khối (Blockchain), dữ liệu lớn (Big Data), robot, Internet vạn vật (IoT)…, với các ứng dụng rộng rãi trong y tế, nông nghiệp, tài nguyên - môi trường và nhiều ngành khác.
Trong lĩnh vực y tế và chăm sóc sức khỏe cộng đồng, nhiều kết quả nghiên cứu đã được ứng dụng thực tế, tiêu biểu như hệ thống trí tuệ nhân tạo hỗ trợ chẩn đoán và dự báo dịch tễ địa không gian bệnh lao phổi bằng ảnh X-quang, hay AI tầm soát trước sinh đối với một số bất thường di truyền phổ biến ở Việt Nam. Các công trình khác như ứng dụng trí tuệ nhân tạo và công nghệ giải trình tự gene thế hệ mới trong phát hiện đột biến gene liên quan đến đáp ứng thuốc điều trị ung thư cũng mở ra hướng đi mới trong y học chính xác.
Trong nông nghiệp, các nhiệm vụ như xây dựng hệ thống thu thập, lưu trữ và ứng dụng AI để tối ưu hóa nước tưới, phân bón, quản lý sâu bệnh cho cây thanh long hay ứng dụng công nghệ Blockchain trong truy xuất nguồn gốc sản phẩm mật ong, hạt tiêu đã mang lại hiệu quả rõ rệt, giúp nâng cao năng suất và giá trị sản phẩm.
Đáng chú ý, doanh nghiệp đóng vai trò trung tâm trong quá trình triển khai. Một số nhiệm vụ do doanh nghiệp chủ trì đã tạo cầu nối giữa nghiên cứu và sản xuất, rút ngắn thời gian đưa kết quả nghiên cứu vào thực tiễn, góp phần hình thành nhóm nghiên cứu mạnh về công nghệ 4.0, nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp Việt Nam.
GS.TS. Nguyễn Thanh Thủy báo cáo sơ kết, đánh giá Chương trình KC-4.0/19-25 giai đoạn 2019-2023.
Tuy vậy, bên cạnh những kết quả tích cực, chương trình cũng bộc lộ một số hạn chế, như: Nghiên cứu còn dựa nhiều vào đề xuất đơn lẻ của các đơn vị; chưa hình thành được các chuỗi giá trị công nghệ mang tính hệ thống; hoạt động thương mại hóa sản phẩm còn gặp khó khăn. Ngoài ra, các nhiệm vụ mới chỉ tập trung vào hai nhóm nội dung chính, phát triển công nghệ chủ chốt và ứng dụng mô hình quản trị, sản xuất, kinh doanh số, trong khi nhóm nội dung về cơ chế, chính sách tín dụng cho doanh nghiệp đầu tư R&D vẫn chưa được triển khai.
Chương trình giai đoạn mới: Hướng đến làm chủ công nghệ lõi của Cách mạng công nghiệp 4.0
Ngày 13/3/2024, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành Quyết định số 370/QĐ-BKHCN, phê duyệt Chương trình Hỗ trợ nghiên cứu, phát triển và ứng dụng công nghệ của công nghiệp 4.0 giai đoạn mới. Mục tiêu của chương trình là nghiên cứu ứng dụng, phát triển và chuyển giao các công nghệ chủ chốt của công nghiệp 4.0 mà Việt Nam có lợi thế, tạo ra sản phẩm, giải pháp phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời bảo đảm quốc phòng an ninh.
Theo định hướng của Bộ Khoa học và Công nghệ, chương trình giai đoạn tới sẽ bám sát nhu cầu thực tiễn và định hướng phát triển của Đảng, Nhà nước, đồng thời phát huy điểm mạnh của giai đoạn trước. Chương trình cần mở rộng phạm vi nghiên cứu theo hướng làm chủ và phát triển công nghệ lõi, tăng cường chuyển giao và thương mại hóa kết quả nghiên cứu, hỗ trợ các doanh nghiệp trong lĩnh vực ưu tiên chuyển đổi số.
Ngoài ra, chương trình cũng hướng đến nghiên cứu, xây dựng bộ quy tắc đạo đức và trách nhiệm trong phát triển, ứng dụng công nghệ 4.0, cùng các công cụ đánh giá và hướng dẫn thực hành, góp phần tạo hành lang pháp lý, tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật quốc gia phù hợp với xu thế phát triển mới.
Hướng đến làm chủ công nghệ lõi của Cách mạng công nghiệp 4.0
Từ những kết quả tích lũy của Chương trình KC-4.0/19-25, giai đoạn tới hứa hẹn sẽ là bước phát triển mạnh mẽ hơn, hướng tới mục tiêu làm chủ, sáng tạo và ứng dụng hiệu quả các công nghệ của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đưa Việt Nam tiến gần hơn tới nền kinh tế số, xã hội số và Chính phủ số hiện đại.
