Anh Đinh Văn Đen (Quảng Ngãi) livestream bán dừa xiêm tại vườn.
Ngay sau khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS), Quảng Ngãi đã triển khai cacs kế hoạch để đưa nghị quyết vào đời sống. Tỉnh ủy ban hành Kế hoạch 359-KH/TU, kiện toàn Ban Chỉ đạo về KHCN, ĐMST và CĐS cấp tỉnh. Phong trào "Bình dân học vụ số" được phát động rộng khắp thể hiện tinh thần vào cuộc mạnh mẽ của hệ thống chính trị.
Những bước đi này tạo ra sự thay đổi rõ rệt về nhận thức. CĐS không còn là câu chuyện của riêng ngành công nghệ, mà trở thành nhiệm vụ chung của toàn bộ các sở, ngành, địa phương.
Hạ tầng số và cơ sở dữ liệu dùng chung: Nền tảng vận hành hiệu quả
Trong hơn ba năm, Quảng Ngãi đã đầu tư và đưa vào sử dụng hơn 60 nền tảng số, hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu dùng chung. Trong số này, 20 hệ thống đã kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia và các bộ, ngành.
Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính của tỉnh được đồng bộ với Cổng Dịch vụ công Quốc gia và tích hợp với 14 cơ sở dữ liệu chuyên ngành. Điều này cho phép người dân thực hiện các thủ tục nhanh hơn, hạn chế tối đa việc cung cấp lại những thông tin vốn đã được lưu trữ.
Trong doanh nghiệp, tỷ lệ số hóa tiếp tục tăng mạnh: hơn 64% doanh nghiệp nhỏ và vừa sử dụng nền tảng số; 100% hộ kinh doanh, doanh nghiệp dùng hóa đơn điện tử; hơn 99% doanh nghiệp nộp thuế trực tuyến. 75% dân số trưởng thành đã có tài khoản định danh điện tử, tạo thuận lợi cho triển khai dịch vụ công mức độ cao.
Tỉnh cũng là một trong những địa phương đầu tiên hoàn thành việc thành lập tổ công nghệ số cộng đồng tại 100% thôn, tổ dân phố. Đây là lực lượng nòng cốt trong việc lan tỏa kỹ năng số, hỗ trợ người dân tiếp cận dịch vụ công trực tuyến và bảo đảm không ai bị bỏ lại phía sau trong tiến trình số hóa.
Đặc biệt, Quảng Ngãi tiên phong tổ chức diễn tập thực chiến an toàn thông tin đến cấp xã nhằm đảm bảo an toàn dữ liệu trong thời kỳ số hóa.
Tuy nhiên, KHCN, ĐMST và CĐS ở Quảng Ngãi vẫn đối diện với không ít thách thức. Các nhiệm vụ nghiên cứu ứng dụng công nghệ cao, công nghệ sinh học hay giải pháp số chưa nhiều. Sự tham gia của doanh nghiệp vào hoạt động khoa học công nghệ còn hạn chế, phần do kinh phí hỗ trợ chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế. Một số doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn e ngại thay đổi mô hình vận hành, khiến việc chuyển đổi số thiếu đồng đều.
Nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực công nghệ chưa đáp ứng yêu cầu. Một số sở, ngành vẫn chưa tạo được bước chuyển mạnh mẽ trong ứng dụng công nghệ vào điều hành, quản lý. Mối nguy về an toàn thông tin ngày càng gia tăng khi số lượng dữ liệu số hóa và giao dịch trực tuyến tăng nhanh.
Đồng bộ hạ tầng, hoàn thiện dữ liệu, chú trọng nhân lực
Trong chiến lược thời gian tới, Quảng Ngãi đặt trọng tâm vào ba nhóm giải pháp chính: nâng cao nhận thức, hoàn thiện thể chế và đầu tư hạ tầng.
Tỉnh xác định tiếp tục tuyên truyền sâu rộng để người dân, doanh nghiệp và cán bộ công chức hiểu đúng, coi KHCN - ĐMST - CĐS là nhiệm vụ xuyên suốt. Hệ thống thể chế liên quan đến dữ liệu, chia sẻ dữ liệu, bảo vệ thông tin và cung cấp dịch vụ công sẽ được rà soát theo hướng đồng bộ và linh hoạt hơn.
Về hạ tầng, ưu tiên phát triển mạng 4G/5G, mở rộng cáp quang đến toàn bộ xã, phường. Tỉnh cũng hướng tới xây dựng nền hành chính số liên thông ba cấp, nâng cấp cơ sở dữ liệu địa phương và tăng cường tái sử dụng dữ liệu số hóa để giảm thủ tục cho người dân.
Các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, nâng cao năng suất và phát triển tài sản trí tuệ sẽ được triển khai mạnh mẽ hơn. Đây là nhóm giải pháp trực tiếp tác động đến năng lực cạnh tranh và sức bật của doanh nghiệp địa phương.
Nguồn nhân lực được coi là chìa khóa cho mọi thành công. Quảng Ngãi định hướng thu hút nhân tài công nghệ, đồng thời xây dựng kế hoạch đào tạo đội ngũ chuyên môn phục vụ KHCN, ĐMST và CĐS cấp tỉnh.
Tỉnh cũng đặt mục tiêu phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, tạo môi trường thuận lợi để hình thành doanh nghiệp công nghệ, doanh nghiệp KHCN và các mô hình kinh doanh mới. Các phòng thí nghiệm, trung tâm nghiên cứu thực nghiệm trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, công nghệ sinh học, chiết xuất dược liệu sẽ được đầu tư trọng điểm.
Tỉnh chủ động mở rộng hợp tác quốc tế và hợp tác liên tỉnh. Việc công bố thường xuyên các "bài toán lớn" về công nghệ và CĐS sẽ giúp doanh nghiệp công nghệ Việt Nam tham gia giải quyết các vấn đề thực tiễn, góp phần đổi mới bộ mặt kinh tế xã hội.
Từ những chuyển động mạnh mẽ trong hạ tầng số đến phong trào "Bình dân học vụ số" lan rộng, có thể thấy Quảng Ngãi đang xây dựng nền tảng vững chắc để bứt phá trong thời kỳ số hóa. Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang trở thành lực kéo quan trọng cho phát triển kinh tế xã hội địa phương./.
