Sáng 4/8, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, đã chủ trì Phiên họp lần thứ hai của Ban Chỉ đạo. Cuộc họp được tổ chức trực tiếp tại Trụ sở Chính phủ, đồng thời kết nối trực tuyến với các điểm cầu tại các tỉnh, thành phố, trường đại học, học viện và khu công nghệ cao trên cả nước.
Phát biểu tại phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: "Cả nước phải là một đoàn quân, hành quân thần tốc, đánh trận mạnh – nhanh – chắc thắng để phát triển ngành công nghiệp bán dẫn". Ông cho rằng, trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đang diễn ra mạnh mẽ, ngành bán dẫn là mũi nhọn không thể thiếu của các lĩnh vực công nghệ như trí tuệ nhân tạo, điện toán đám mây, Internet vạn vật… Việc chậm chân trong lĩnh vực này đồng nghĩa với việc bỏ lỡ cơ hội lớn trong cuộc cạnh tranh toàn cầu về công nghệ và năng lực quốc gia.
Từ một nền kinh tế dựa vào lao động giá rẻ và gia công, Việt Nam đang chuyển mình theo hướng tăng trưởng dựa trên tri thức, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Ngành bán dẫn chính là trụ cột quan trọng trong chiến lược này.
Toàn cảnh phiên họp.
Nỗ lực từ thể chế đến hành động
Thời gian qua, các cấp, các ngành đã vào cuộc mạnh mẽ. Nhiều chính sách quan trọng đã được ban hành như: Nghị quyết 57-NQ/TW về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; Nghị quyết 193/2025/QH15 về cơ chế thí điểm cho lĩnh vực công nghệ cao; Chiến lược phát triển ngành bán dẫn đến năm 2030, tầm nhìn 2050 (QĐ 1018/QĐ-TTg); Chương trình phát triển nguồn nhân lực ngành bán dẫn (QĐ 1017/QĐ-TTg).
Các kết quả bước đầu đáng ghi nhận như: Hoàn thành 10/38 nhiệm vụ trong Chiến lược bán dẫn; 9/34 nhiệm vụ trong chương trình phát triển nhân lực; Hệ thống thể chế và chính sách đang được hoàn thiện, trong đó có các luật, nghị quyết liên quan được trình Quốc hội khóa XV xem xét thông qua.
Nguồn nhân lực bước đầu được chuẩn bị khi hiện có khoảng 7.000 kỹ sư trong lĩnh vực thiết kế vi mạch; hơn 6.000 kỹ sư và 10.000 kỹ thuật viên trong các mảng đóng gói, kiểm thử và vật liệu bán dẫn.
Có 166 trường đại học đào tạo chuyên ngành bán dẫn, với hơn 6.300 sinh viên theo học đúng ngành, và hơn 12.000 sinh viên ngành gần. Gần 20 cơ sở đã triển khai mô hình liên kết "3 nhà": nhà nước – nhà trường – doanh nghiệp.
Về thu hút FDI và phát triển doanh nghiệp trong nước, Việt Nam hiện có khoảng 170 dự án FDI trong lĩnh vực bán dẫn và công nghệ cao, tổng vốn đăng ký gần 11,6 tỷ USD, trong đó có các dự án quy mô lớn như Intel (4,1 tỷ USD), Amkor (1,6 tỷ USD) và Hana Micron (673 triệu USD).
Trong lĩnh vực thiết kế chip, đã có gần 50 tập đoàn nước ngoài (Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc…) và hơn 10 doanh nghiệp trong nước (Viettel, FPT, CMC…). Trong lĩnh vực đóng gói, kiểm thử, đã có 14 doanh nghiệp nước ngoài và 01 doanh nghiệp trong nước. Trong lĩnh vực phụ trợ cho công nghiệp bán dẫn, đã có 15 doanh nghiệp nước ngoài.
Về hợp tác quốc tế, Việt Nam được chọn là 1 trong khoảng 10 quốc gia, nền kinh tế được hợp tác với Hiệp hội bán dẫn toàn cầu để tổ chức chuỗi sự kiện bán dẫn lớn nhất thế giới (SEMICON). Các cơ sở đào tạo trong nước đã chủ động mở rộng hợp tác với các cơ sở đào tạo nước ngoài nhằm đẩy mạnh hiệu quả nghiên cứu, đào tạo, tăng cường trao đổi, học tập.
Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc và cả nước phải là một đoàn quân
Dù đạt được một số kết quả tích cực, ngành bán dẫn Việt Nam vẫn đối mặt nhiều thách thức: Nguồn vốn đầu tư lớn (trung bình 10–20 tỷ USD/dự án); Hạ tầng nghiên cứu và sản xuất còn hạn chế; Chính sách ưu đãi còn mới và cần thời gian để phát huy; Nhân lực chất lượng cao vẫn thiếu hụt đáng kể.
Thủ tướng lưu ý: "Nếu muốn phát triển ngành bán dẫn, chúng ta phải hành động có chiến lược, bài bản, thần tốc và hiệu quả. Không ai làm thay chúng ta cả".
Thủ tướng cũng đặt ra mục tiêu cụ thể: Chậm nhất đến năm 2027, Việt Nam phải thiết kế, chế tạo và kiểm thử được một số chip bán dẫn quan trọng.
Thủ tướng khái quát 8 điểm nổi bật về việc phát triển lĩnh vực bán dẫn thời gian qua: Nhận thức được nâng cao; tư duy được đổi mới; hành động quyết liệt hơn; thể chế được cải thiện; kết quả đạt được tích cực, nhất là đào tạo nhân lực và phát triển hạ tầng; hợp tác được mở rộng; các đối tác quan trọng, các doanh nghiệp thì quan tâm; viện, trường, địa phương thì vào cuộc tích cực.
Từ đó, Thủ tướng nêu ra 9 nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm.
Một là hành động từ thấp đến cao, từ nhỏ đến lớn nhưng phải bứt phá nhanh chóng. Hai là, tổ chức triển khai các chiến lược, nghị quyết và quyết định đã ban hành một cách đồng bộ, rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm.
Ba là cả nước phải là một "đoàn quân thần tốc", làm việc quyết liệt, hiệu quả.
Bốn là phát triển hệ sinh thái bán dẫn đồng bộ, từ nghiên cứu – đào tạo – sản xuất.
Năm là hoàn thiện thể chế, đặc biệt về ưu đãi đầu tư, hạ tầng và nguồn lực con người.
Sáu là chuyển từ thu hút đầu tư sang làm chủ công nghệ, ưu tiên chuyển giao công nghệ.
Bảy là tăng cường phối hợp ba nhà: nhà nước – doanh nghiệp – trường học.
Tám là thúc đẩy công – tư bình đẳng, mở rộng hợp tác quốc tế.
Chín là xây dựng thị trường chip cạnh tranh, minh bạch, theo đúng quy luật thị trường.
Nhấn mạnh vai trò của ngành công nghiệp bán dẫn, Thủ tướng khẳng định đây là lĩnh vực, mắt xích quan trọng của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, đặc biệt là phát triển trí tuệ nhân tạo. Đây là lĩnh vực có tốc độ phát triển nhanh; cuộc chạy đua để làm chủ công nghệ này rất mạnh mẽ và Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc nếu muốn xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả.
Tại phiên họp, Thủ tướng giao các nhiệm vụ cụ thể cho Bộ Tài chính, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Ngoại giao, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Tư pháp.
Kết thúc phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Văn phòng Chính phủ, Bộ Khoa học và Công nghệ sớm hoàn thiện Thông báo kết luận, tạo căn cứ triển khai ngay. Thủ tướng nhấn mạnh: "Chúng ta phải đi tắt, đón đầu, bắt kịp, tiến cùng và vượt lên. Ngành bán dẫn không phải câu chuyện của riêng ai, mà là sứ mệnh quốc gia".
Với quyết tâm chính trị cao và sự vào cuộc đồng bộ của toàn hệ thống chính trị, ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam đang đứng trước thời cơ vàng để bứt phá, trở thành trụ cột chiến lược trong công cuộc xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, hội nhập sâu và bền vững.
