Dự thảo Luật AI khuyến khích doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học và các địa phương tham gia đầu tư, xây dựng và khai thác hạ tầng theo mô hình hợp tác công, tư.
Một trong những điểm nhấn đáng chú ý là việc lần đầu tiên xác lập khái niệm hạ tầng trí tuệ nhân tạo quốc gia và đưa hạ tầng này vào nhóm hạ tầng số trọng yếu. Theo dự thảo, hạ tầng AI được phát triển với mục tiêu kép: phục vụ phát triển kinh tế – xã hội và đáp ứng yêu cầu bảo vệ quốc phòng, an ninh. Hạ tầng này được tổ chức theo mô hình mạng lưới thống nhất, kết nối giữa trung ương, địa phương và hệ thống hạ tầng của doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học đáp ứng tiêu chuẩn an toàn, an ninh và kỹ thuật.
Dự thảo quy định Nhà nước sẽ đầu tư và vận hành các thành phần hạ tầng AI cốt lõi như trung tâm dữ liệu, hạ tầng tính toán hiệu năng cao, nền tảng huấn luyện và không gian thử nghiệm dùng chung. Việc cung cấp hạ tầng AI như một dịch vụ công được xem là giải pháp giúp giảm chi phí tiếp cận, khuyến khích nghiên cứu, thử nghiệm và tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị công nghệ cao.
Trong khi đó, các tổ chức và doanh nghiệp có thể tham gia mạng lưới hạ tầng AI quốc gia khi đáp ứng các yêu cầu về kết nối, bảo đảm an toàn thông tin và công khai chất lượng dịch vụ. Điều này mở ra cơ hội mở rộng nguồn lực xã hội cho việc phát triển hạ tầng AI, đồng thời bảo đảm tính chuẩn hóa, minh bạch và an toàn của toàn hệ thống.
Song song với hạ tầng kỹ thuật, dự thảo Luật đặt trọng tâm lớn vào việc hình thành Cơ sở dữ liệu quốc gia phục vụ trí tuệ nhân tạo. Cơ sở dữ liệu được xây dựng tại Trung tâm dữ liệu quốc gia, đóng vai trò là kho dữ liệu chuẩn hóa, có chất lượng cao, phục vụ huấn luyện mô hình, kiểm thử và phát triển ứng dụng AI. Bên cạnh dữ liệu mở, dự thảo còn quy định các nhóm dữ liệu mở có điều kiện và dữ liệu thương mại, bảo đảm cân bằng giữa khai thác và quản lý theo pháp luật về dữ liệu và bảo vệ quyền riêng tư.
Thủ tướng Chính phủ sẽ ban hành danh mục bộ dữ liệu trọng điểm để phục vụ phát triển AI, ưu tiên các lĩnh vực thiết yếu như y tế, giáo dục, nông nghiệp, môi trường, giao thông, cùng các bộ dữ liệu ngôn ngữ tiếng Việt và tiếng dân tộc. Đây là định hướng quan trọng để hình thành nguồn dữ liệu Việt Nam có chất lượng, giảm phụ thuộc vào dữ liệu nước ngoài và tăng khả năng phát triển các mô hình AI “Make in Vietnam”.
Một điểm thể hiện tư duy mở của dự thảo là chính sách huy động nguồn lực xã hội cho phát triển hạ tầng AI. Dự thảo khuyến khích doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học và các địa phương tham gia đầu tư, xây dựng và khai thác hạ tầng theo mô hình hợp tác công, tư hoặc các hình thức phù hợp khác. Cơ chế này cho phép các bên chia sẻ nguồn lực về dữ liệu, năng lực tính toán, công nghệ và tài sản trí tuệ, đồng thời bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể tham gia.
Giới chuyên gia nhận định rằng ba nhóm chính sách về hạ tầng, dữ liệu và hợp tác công, tư là những mảnh ghép quan trọng giúp Việt Nam xây dựng nền tảng AI thống nhất, hiện đại và có khả năng cạnh tranh quốc tế. Khi được triển khai hiệu quả, chúng sẽ thúc đẩy hình thành hệ sinh thái AI mạnh, bảo đảm chủ quyền dữ liệu và tạo động lực mạnh mẽ cho đổi mới sáng tạo trong kỷ nguyên số.
