Thị trường thuê ngoài dịch vụ CNTT tại Việt Nam còn rất nhỏ, bởi đa số doanh nghiệp đang theo hướng tự đầu tư và tự vận hành hệ thống.Ảnh: MINH KHUÊ
Theo Nghị định hướng dẫn một số điều của Luật CNTT thì thuê ngoài dịch vụ CNTT là việc thuê các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân độc lập với chủ đầu tư, tổ chức mua sắm về tổ chức, tài chính nhằm cung cấp, thực hiện các dịch vụ của chủ đầu tư hoặc tổ chức mua sắm đó.
Với hình thức thuê ngoài, thay vì phải bỏ ra một khoản đầu tư lớn cho hệ thống CNTT, bên thuê chỉ cần thuê những dịch vụ cần thiết và thanh toán dần cho nhà cung cấp dịch vụ trong nhiều năm, theo quí hoặc theo tháng. Những doanh nghiệp nhỏ và vừa, hoặc không chuyên về CNTT chính là những đối tượng được hưởng lợi nhiều nhất từ mô hình thuê ngoài dịch vụ.
Lợi ích từ thuê ngoài dịch vụ
Có nhiều lợi ích từ việc thuê ngoài. Việc trang bị hệ thống CNTT trong doanh nghiệp sẽ nhanh chóng hơn nhờ có sẵn nhà cung cấp, dịch vụ trên thị trường, dễ dàng tính được chi phí và có được chất lượng chuyên nghiệp hơn so với tự triển khai. Bên thuê chỉ cần tập trung vào nghiệp vụ chính của mình, không cần duy trì đội ngũ nhân lực để vận hành, bảo trì, sửa chữa, nâng cấp, phát triển hệ thống, phần mềm. Dễ dàng mở rộng, thu hẹp, hoặc dừng sử dụng tùy theo tình hình thực tế doanh nghiệp. Trong đa số trường hợp, doanh nghiệp có thể tiết kiệm được chi phí vận hành, nhân sự, bảo trì, bảo hành, không bị phụ thuộc vào một công nghệ nhất định, cũng như tránh được việc bị lạc hậu về công nghệ.
Trong thực tế, chi phí tiết kiệm được từ việc thuê ngoài dịch vụ so với đầu tư mua sắm rất khó xác định vì phụ thuộc vào từng dự án, từng loại hình dịch vụ. Tuy nhiên, theo ông Lê Quốc Cường, Phó giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông TPHCM, lợi ích có thể thấy rõ ràng là các cơ quan nhà nước không cần chi phí đầu tư ban đầu quá lớn để mua sắm hạ tầng hoặc sản phẩm phần mềm, lại chỉ phải trả cho những gì mình sử dụng theo nhu cầu trong một khoảng thời gian nhất định.
Ở góc độ doanh nghiệp, ông Võ Văn Khang, Phó chủ tịch Ủy ban Hiện đại hóa công nghệ Ngân hàng Eximbank, cũng đồng tình rằng tiết kiệm chi phí là một trong những yếu tố quan trọng để doanh nghiệp thuê dịch vụ ngoài. “Nhưng phải hiểu rằng thuê dịch vụ ngoài cũng chưa hẳn lúc nào cũng tiết kiệm hơn so với đầu tư mua sắm. Trong một số trường hợp, doanh nghiệp chấp nhận thuê ngoài với giá thành cao hơn đầu tư nếu đạt được những lợi ích khác như tăng năng lực cạnh tranh, tốc độ đưa sản phẩm ra thị trường nhanh hơn hay nâng cao chất lượng dịch vụ”, ông Khang nhấn mạnh. Những dịch vụ nên thuê ngoài là những dịch vụ đòi hỏi tính chuyên nghiệp cao, không phải là thế mạnh của doanh nghiệp, những dịch vụ có thời gian sống ngắn và những dịch vụ cần có tốc độ triển khai nhanh.
Đã sẵn sàng đón nhận thị trường
Nhu cầu ứng dụng CNTT trong các cơ quan nhà nước rất lớn, nhất là trong bối cảnh hiện nay cả nước đang đẩy mạnh triển khai ứng dụng CNTT phục vụ cải cách thủ tục hành chính. Các dịch vụ về phần mềm phục vụ chính quyền điện tử là mảng rất thiếu, đang cần nhiều nhà cung cấp.
Thế giới thông tin đang được kết nối không có giới hạn địa lý, bởi vậy mô hình thuê ngoài dịch vụ CNTT tại Việt Nam cần có thêm các quy định liên quan đến phạm vi địa lý, yếu tố nước ngoài trong dịch vụ thuê ngoài CNTT.
Trên thực tế tại Việt Nam, đối với các doanh nghiệp thì việc thực hiện thuê dịch vụ CNTT đã được thực hiện từ mấy năm nay, với những dịch vụ phổ biến như về hạ tầng, hosting, call center, thư điện tử, thuê nhân sự, digital marketing, gia công phần mềm, phần mềm kế toán, dịch vụ vận hành, quản trị hệ thống mạng... Song nhìn chung quy mô thị trường thuê ngoài dịch vụ CNTT tại Việt Nam còn rất nhỏ, bởi đa số doanh nghiệp đang theo hướng tự đầu tư và tự vận hành hệ thống. Vì vậy Quyết định 80/2014/QĐ-TTg vừa là cơ sở pháp lý, vừa có tác dụng đa chiều, thúc đẩy khối cơ quan nhà nước, quốc doanh, và khu vực ngoài quốc doanh mạnh dạn hơn trong việc thuê dịch vụ CNTT, nâng cao hiệu suất chung của hệ thống, cũng như hiệu quả đầu tư chung của xã hội.
Ông Đỗ Cao Bảo, Chủ tịch HĐQT Công ty Hệ thống Thông tin FPT, cho biết thêm lĩnh vực thuê ngoài dịch vụ CNTT tại Việt Nam đang hình thành theo ba hướng. Hướng thứ nhất là dịch vụ bảo trì, bảo dưỡng hệ thống CNTT, quản trị mạng. Đây là lĩnh vực có quy mô lớn nhất, cỡ 4.000-5.000 tỉ đồng năm, trong đó chủ yếu là bảo trì, bảo dưỡng hệ thống ATM, POS, hệ thống máy chủ lớn, hệ thống lưu trữ, hệ thống mạng và bảo mật.
Hướng thứ hai là dịch vụ quản trị hệ thống ứng dụng CNTT lớn, bao gồm vận hành, quản trị, hỗ trợ các hệ thống core banking (ngân hàng lõi) cho ngân hàng, hệ thống thuế thu nhập cá nhân, hệ thống cấp phát ngân sách, kho bạc quốc gia TABMIS... Cuối cùng là dịch vụ cho thuê phần mềm trên Cloud (các phần mềm kế toán, ERP, quản lý bán hàng, quản lý khách sạn, phòng khám...).
Tại Việt Nam, một số doanh nghiệp lớn tham gia lĩnh vực cho thuê dịch vụ CNTT bao gồm FPT, Viettel, VNPT, EI, CMC... Để chuẩn bị đón đầu thị trường dịch vụ thuê ngoài CNTT, nhiều doanh nghiệp cho biết đã tập trung nâng cao năng lực đội ngũ nhân sự và năng lực tài chính. Trước đây khi các doanh nghiệp này hoàn thành việc triển khai hệ thống CNTT xong, hầu như không có khách hàng thuê quản trị vận hành hệ thống. Nay tình hình đã khác. Việc phải tự đầu tư và tự quản trị cũng dẫn đến thách thức cho doanh nghiệp cung cấp vì phải đảm bảo cả số lượng và chất lượng nhân sự khi triển khai dịch vụ cho khách hàng.
Để thực sự là cơ hội
Để Quyết định 80 thực sự hiệu quả, tạo hiệu ứng lan truyền, mang lại cơ hội cho thị trường, các cơ quan quản lý cần sớm đưa ra các tiêu chuẩn dịch vụ, kỹ thuật cụ thể đối với từng loại dịch vụ quan trọng, hướng dẫn phương pháp đánh giá, lựa chọn nhà cung cấp dịch vụ, các hướng dẫn đi kèm cụ thể về chi phí thuê dịch vụ CNTT lấy ở đâu, nằm trong hạng mục ngân sách nào, ai cấp...
Đứng ở vị trí khách hàng, ông Bảo lưu ý, khi thuê ngoài dịch vụ CNTT, doanh nghiệp cần có yêu cầu rõ ràng về chức năng, hiệu năng, tính ổn định của hệ thống, cũng như chuẩn dữ liệu, chuẩn kết nối và chất lượng dịch vụ với bên cung cấp chứ không nên áp đặt công nghệ, chủng loại thiết bị, hãng sản xuất...
Lo lộ thông tin và mất dữ liệu là tâm lý lo lắng chung của các tổ chức, doanh nghiệp khi sử dụng dịch vụ thuê ngoài. Về vấn đề này, ông Khang cho rằng, rủi ro này là một trong những yếu tố cần tính đến khi sử dụng dịch vụ thuê ngoài. Điều này đòi hỏi tính chuyên nghiệp và uy tín của nhà cung cấp dịch vụ thuê ngoài. Đối với từng trường hợp các nhà cung cấp dịch vụ sẽ có các phương án để giảm thiểu rủi ro ở mức thấp nhất mà khách hàng có thể chấp nhận được bằng các tiêu chí kỹ thuật, bảo hiểm rủi ro... Thế giới thông tin đang được kết nối không có giới hạn địa lý, bởi vậy mô hình thuê ngoài dịch vụ CNTT tại Việt Nam cần có thêm các quy định liên quan đến phạm vi địa lý, yếu tố nước ngoài trong dịch vụ thuê ngoài CNTT.
