Trong bối cảnh nền kinh tế số phát triển mạnh mẽ, thương mại điện tử (TMĐT) trở thành động lực quan trọng đối với sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs). Đây không chỉ là kênh bán hàng mới mà còn là công cụ cải thiện năng suất, tối ưu hóa quy trình và nâng cao sức cạnh tranh. Với sự hỗ trợ của công nghệ, SMEs có thể tiếp cận khách hàng toàn cầu, giảm chi phí vận hành và gia tăng hiệu quả sản xuất kinh doanh.
Một trong những tác động rõ nét nhất của TMĐT là khả năng mở rộng thị trường vượt qua giới hạn địa lý truyền thống. Trước đây, SMEs thường bị hạn chế bởi phạm vi bán hàng địa phương, chi phí mở cửa hàng hoặc xây dựng mạng lưới phân phối rộng lớn. Tuy nhiên, nhờ nền tảng trực tuyến, chỉ với một cửa hàng trên sàn TMĐT hay website riêng, doanh nghiệp có thể tiếp cận hàng triệu khách hàng trong nước và quốc tế. Điều này không chỉ gia tăng số lượng đơn hàng mà còn nâng cao năng suất sử dụng nguồn lực, bởi cùng một đội ngũ nhân sự nhưng doanh thu có thể gấp nhiều lần so với kênh truyền thống.
TMĐT cũng giúp giảm đáng kể chi phí vận hành. Việc ứng dụng các phần mềm quản lý kho, đơn hàng, thanh toán trực tuyến và kết nối với đơn vị vận chuyển giúp tiết kiệm thời gian và nhân lực. Các khâu thủ công như ghi chép sổ sách, xác nhận đơn hàng, thu tiền mặt được thay thế bằng quy trình tự động. Doanh nghiệp vừa tiết kiệm chi phí vừa giảm sai sót, từ đó cải thiện năng suất lao động. Ngoài ra, việc lưu trữ và phân tích dữ liệu bán hàng trực tuyến còn hỗ trợ SMEs đưa ra quyết định chính xác hơn, tránh lãng phí nguồn lực.
Ảnh minh họa
Một điểm mạnh khác của TMĐT là khả năng đo lường và kiểm soát hiệu quả. Các chỉ số như tỷ lệ chuyển đổi, tỷ lệ hủy đơn, thời gian giao hàng, mức độ hài lòng của khách hàng được cập nhật theo thời gian thực. SMEs có thể dựa vào dữ liệu này để cải tiến sản phẩm, dịch vụ và quy trình. Khi quản lý tốt hơn, năng suất không chỉ dừng lại ở số lượng đơn hàng mà còn phản ánh chất lượng phục vụ và mức độ hài lòng của khách hàng.
Thực tế đã chứng minh tác động tích cực của TMĐT đối với năng suất doanh nghiệp. Một nghiên cứu tại Iran trong ngành chế tạo chỉ ra rằng doanh nghiệp ứng dụng bán hàng điện tử và quảng bá trực tuyến đạt năng suất tổng hợp cao hơn hẳn so với doanh nghiệp truyền thống.
Tại Việt Nam, thị trường bán lẻ trực tuyến năm 2024 đã vượt mốc 25 tỷ USD, tăng khoảng 20% so với năm trước, trong đó có sự tham gia mạnh mẽ của SMEs. Nhiều doanh nghiệp nhỏ đã tận dụng kênh xuất khẩu qua TMĐT xuyên biên giới, nhờ vậy vượt qua rào cản phân phối truyền thống và mở rộng thị trường quốc tế. Đây là cơ hội để SMEs nâng cao năng suất, không chỉ trong nước mà còn trên phạm vi toàn cầu.
Một lợi ích quan trọng nữa là TMĐT giúp doanh nghiệp thích ứng linh hoạt với biến động. Khi đại dịch Covid-19 bùng phát, nhiều doanh nghiệp bán lẻ truyền thống gặp khó khăn, trong khi các doanh nghiệp đã sớm chuyển đổi sang trực tuyến có thể duy trì hoạt động, thậm chí phát triển mạnh. Khả năng thích ứng này là yếu tố cốt lõi giúp SMEs nâng cao năng suất dài hạn, bởi họ có thể duy trì dòng tiền và nguồn lực trong những giai đoạn bất ổn.
Tuy nhiên, không thể phủ nhận vẫn tồn tại những rào cản khiến SMEs chưa tận dụng hết tiềm năng TMĐT. Chi phí quảng cáo trực tuyến ngày càng cao, mức độ cạnh tranh gay gắt với các doanh nghiệp lớn có ngân sách dồi dào khiến nhiều doanh nghiệp nhỏ khó tạo được dấu ấn.
Thực tế tại Việt Nam cho thấy có không ít cửa hàng trên sàn TMĐT hầu như không có đơn hàng do thiếu kiến thức về tiếp thị số và chiến lược bán hàng trực tuyến. Ngoài ra, hạ tầng thanh toán điện tử và logistics chưa đồng bộ, đặc biệt ở vùng sâu vùng xa, khiến chi phí vận hành của SMEs bị đội lên. Đây là những yếu tố kìm hãm năng suất, nếu không được giải quyết thì lợi ích từ TMĐT sẽ khó phát huy tối đa.
Để thương mại điện tử thực sự trở thành động lực nâng cao năng suất chất lượng, SMEs cần chủ động đầu tư vào đào tạo kỹ năng số cho nhân sự, ứng dụng các công cụ quản lý trực tuyến và xây dựng thương hiệu uy tín trên môi trường số. Về phía Nhà nước, cần tiếp tục hoàn thiện hạ tầng thanh toán, logistics, tạo môi trường cạnh tranh công bằng và có chính sách hỗ trợ SMEs tham gia xuất khẩu qua TMĐT. Khi cả doanh nghiệp và chính sách cùng đồng hành, năng suất SMEs sẽ được cải thiện bền vững, tạo động lực cho nền kinh tế.
Thương mại điện tử không chỉ đơn thuần là một kênh bán hàng mới mà đã trở thành chiến lược cốt lõi giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa nâng cao hiệu quả hoạt động. Với tiềm năng thị trường khổng lồ, sự hỗ trợ của công nghệ và chính sách phù hợp, TMĐT chắc chắn sẽ tiếp tục là lực đẩy mạnh mẽ cho năng suất của SMEs trong thời gian tới, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn diện và bền vững.
