Tổng Giám đốc Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) Daren Tang sẽ thăm và làm việc tại Việt Nam trong hai ngày 25 - 26/9.
Trọng tâm của chuyến thăm là cuộc hội đàm giữa Bộ trưởng Bộ KH&CN và Tổng Giám đốc WIPO. Hai bên sẽ trao đổi về chiến lược phát triển hệ sinh thái sở hữu trí tuệ, chia sẻ kinh nghiệm quốc tế và thảo luận giải pháp thúc đẩy thương mại hóa, tài chính hóa cũng như chuyển đổi số tài sản trí tuệ.
Trước sự chứng kiến của Bộ trưởng Bộ KH&CN, Cục Sở hữu trí tuệ và WIPO sẽ ký kết một số văn kiện hợp tác về đào tạo nhân lực, phát triển hạ tầng dữ liệu và chuyển đổi số. Đây được coi là dấu mốc khẳng định vai trò dẫn dắt của Bộ KH&CN trong việc gắn kết sở hữu trí tuệ với phát triển kinh tế tri thức.
Trong khuôn khổ chuyến thăm, WIPO sẽ tham dự Hội thảo Giới thiệu chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) 2025. Hội thảo là diễn đàn khoa học, chính sách để các cơ quan quản lý, viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp trao đổi, tìm giải pháp cải thiện chỉ số, từ thể chế, hạ tầng, nhân lực đến thương mại hóa tài sản trí tuệ.
Chỉ số GII năm 2025 tiếp tục khẳng định, Việt Nam nhiều năm qua được đánh giá là "điểm sáng" trong nhóm quốc gia thu nhập trung bình thấp, liên tục duy trì thứ hạng cao trong bảng xếp hạng toàn cầu.
Một điểm nhấn quan trọng của chương trình là chuyến thăm và làm việc của Tổng Giám đốc WIPO tại Cục SHTT. Theo đó, các bên sẽ trao đổi về định hướng phát triển hệ thống quản lý SHTT tại Việt Nam; tham quan hệ thống IPAS - nền tảng công nghệ do WIPO hỗ trợ triển khai, đang giúp số hóa toàn bộ quy trình xử lý đơn, tra cứu và quản lý tài sản trí tuệ.
Tại buổi làm việc, Cục Sở hữu trí tuệ sẽ chia sẻ một số thành tựu hợp tác nổi bật với WIPO thời gian qua, đồng thời công bố định hướng phát triển giai đoạn tới. Nội dung dự kiến tập trung vào việc trình cấp có thẩm quyền thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật SHTT, Chiến lược SHTT quốc gia và các văn bản hướng dẫn thi hành; nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin, cơ sở dữ liệu, hướng tới mục tiêu 85% đơn sở hữu công nghiệp được nộp và xử lý trực tuyến vào cuối năm 2025; rút ngắn thời gian thẩm định, nâng cao chất lượng xử lý đơn; đồng thời thúc đẩy thương mại hóa, đào tạo và truyền thông về sở hữu trí tuệ.
Việc WIPO trực tiếp đánh giá hoạt động của IPAS sẽ mở ra cơ hội nâng cấp, tích hợp sâu hơn với hệ thống quốc tế, góp phần đưa Việt Nam tiến gần hơn tới chuẩn mực toàn cầu trong quản lý tài sản trí tuệ.
Tại Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, ông Daren Tang sẽ tham dự Tọa đàm với sinh viên và giảng viên, truyền cảm hứng khởi nghiệp, sáng tạo và ý thức bảo vệ tài sản trí tuệ. Trong cùng chuỗi sự kiện, Lãnh đạo WIPO và Bộ KH&CN sẽ chứng kiến Lễ ra mắt Liên minh Hợp tác SHTT và Đổi mới sáng tạo, với nhiều chương trình như Trường hè WIPO tại Việt Nam, đào tạo trực tuyến (e-learning) bản địa hóa; Tham quan không gian trưng bày sản phẩm đổi mới sáng tạo của thế hệ trẻ Việt Nam (đại diện tiêu biểu của học sinh sinh viên một số trường phổ thông, doanh nghiệp trẻ như Amstedam, THCS&THPT Tạ Quang Bửu, Học viện Công nghệ BCVT, Đại học Bách khoa Hà Nội,…)
Ngoài ra, trong khuôn khổ chuyến thăm, Tổng Giám đốc WIPO sẽ làm việc với Tập đoàn Viettel về chiến lược sở hữu trí tuệ định hướng xuất khẩu, hội kiến lãnh đạo Bộ Công Thương để bàn giải pháp gắn kết SHTT với phát triển công nghiệp và thương mại…
Chuyến thăm của Tổng Giám đốc WIPO diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang triển khai mạnh mẽ Nghị quyết 57 của Trung ương, coi khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực chủ yếu cho phát triển nhanh, bền vững. Thông qua hội đàm, hội thảo GII, hội kiến lãnh đạo Chính phủ và chuỗi hoạt động hợp tác, Việt Nam và WIPO cùng khẳng định: sở hữu trí tuệ không chỉ bảo vệ sáng tạo, mà còn là động lực thúc đẩy kinh tế xanh, kinh tế số và phát triển bền vững.
Thông tin về hợp tác giữa Bộ KH&CN và WIPO
Trong bối cảnh kinh tế tri thức và toàn cầu hóa, sở hữu trí tuệ (SHTT) ngày càng trở thành tài sản chiến lược của các quốc gia.
Với Việt Nam, gần nửa thế kỷ hợp tác cùng Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) (Từ 1976 đến nay) đã giúp định hình một hệ sinh thái SHTT ngày càng bài bản, trong đó Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đóng vai trò hoạch định chính sách, còn Cục Sở hữu trí tuệ (SHTT) là đơn vị triển khai ở tuyến đầu.
Việt Nam gia nhập WIPO từ năm 1976. Một thập kỷ sau, chuyến thăm của Tổng Giám đốc WIPO Árpád Bogsch (1986) đã mở ra giai đoạn hợp tác toàn diện. Từ đó, nhiều thế hệ lãnh đạo WIPO đã tới Việt Nam, trong đó có Francis Gurry (2010, 2017) và sắp tới là Tổng Giám đốc Daren Tang (2025).
Các chuyến công tác không chỉ mang ý nghĩa ngoại giao mà còn góp phần trực tiếp định hình hệ thống SHTT của Việt Nam, gắn chính sách quốc gia với xu hướng toàn cầu. Trong mỗi lần làm việc, Bộ KH&CN đều khẳng định quyết tâm đưa Việt Nam trở thành quốc gia tiên phong trong ASEAN về đổi mới sáng tạo, còn Cục SHTT đã cụ thể hóa cam kết bằng những dự án thiết thực: số hóa dữ liệu, đào tạo nhân lực, xây dựng mạng lưới TISC.
Một số thành quả hợp tác nổi bật, đem lại nhiều kết quả rõ nét: Lần đầu tiên, SHTT được đưa vào Chiến lược phát triển quốc gia với Chiến lược SHTT đến 2030; Chỉ số toàn cầu: Theo GII 2025, Việt Nam xếp hạng 44/139 nền kinh tế, đứng thứ 2/37 trong nhóm quốc gia thu nhập trung bình thấp. Trong 15 năm liền, Việt Nam luôn có kết quả ĐMST cao hơn so với mức độ phát triển, cho thấy hiệu quả trong việc chuyển các nguồn lực đầu vào thành kết quả đầu ra ĐMST. Việt Nam là một trong 3 quốc gia (Trung Quốc, Việt Nam, Ethiopia) có tốc độ tăng trưởng năng suất lao động nhanh nhất giai đoạn 2014-2024.
Chỉ số địa phương (PII): Từ năm 2022, Việt Nam thí điểm bộ chỉ số đổi mới sáng tạo cấp tỉnh (PII), và đến năm 2023 chính thức công bố toàn quốc. Đây là mô hình đo lường đổi mới sáng tạo địa phương đầu tiên trong khu vực, được WIPO đánh giá cao và khuyến nghị nhân rộng sang các quốc gia khác. PII giúp phản ánh bức tranh năng lực đổi mới của từng tỉnh/thành, tạo cơ sở để địa phương hoạch định chính sách sát thực tiễn hơn; Chuyển đổi số quản lý: Cục SHTT vận hành hệ thống IPAS, số hóa hơn 600.000 hồ sơ sáng chế, nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp; phát triển hơn 50 trung tâm TISC;
Hội nhập quốc tế: Việt Nam đã tham gia 15 điều ước quốc tế về SHTT, trong đó tiêu biểu là: Hiệp ước Hợp tác sáng chế (PCT, 1993), giúp doanh nghiệp nộp đơn quốc tế một cửa. Nghị định thư Madrid (2006), mở rộng bảo hộ nhãn hiệu ra thị trường toàn cầu. Hiệp định Geneva 1999 của Hệ thống La Hay (2019), đơn giản hóa đăng ký kiểu dáng công nghiệp…. Những thành quả này cho thấy rõ vai trò "kiến tạo" của Bộ KH&CN và sự "bền bỉ thực thi" của Cục SHTT trong quá trình đưa SHTT trở thành công cụ thúc đẩy tăng trưởng.
Việt Nam không chỉ dừng ở vai trò thụ hưởng hỗ trợ từ WIPO mà còn ngày càng chủ động tham gia định hình chính sách toàn cầu. Nhiều lần, Việt Nam đã giữ trọng trách tại WIPO: Chủ tịch Ủy ban Điều phối (2014-2015), Chủ tịch Đại hội đồng (2018-2019). Gần đây, Việt Nam tham gia hội nghị ngoại giao thông qua văn kiện quốc tế về nguồn gen, tri thức truyền thống và hiệp ước kiểu dáng. Đây là minh chứng cho sự trưởng thành, chuyển mình từ "người tham gia" sang "người đồng kiến tạo" của Việt Nam.
Để có được vị thế đó, Việt Nam đã dựa trên hai trụ cột căn bản. Thể chế: Bộ KH&CN giữ vai trò tham mưu chiến lược, đồng bộ hóa luật pháp quốc gia với chuẩn mực quốc tế. Chiến lược SHTT đến 2030 đặt SHTT thành cấu phần của chiến lược phát triển; các hệ thống PCT, Madrid, La Hay giúp doanh nghiệp giảm chi phí và thủ tục khi mở rộng ra toàn cầu. Cục SHTT triển khai IPAS, công khai dữ liệu sáng chế, nâng cao chất lượng thẩm định – tạo sự minh bạch và niềm tin; Nguồn nhân lực: WIPO đã hỗ trợ hàng trăm lượt cán bộ Việt Nam qua học bổng, tập huấn. Cục SHTT phối hợp mở rộng mạng lưới TISC, lan tỏa kỹ năng SHTT tới viện, trường, doanh nghiệp. Tới đây, việc phát triển đội ngũ chuyên gia về thẩm định, định giá và thương mại hóa tài sản trí tuệ sẽ là chìa khóa để biến tri thức thành giá trị kinh tế.
Chuyến thăm của Tổng Giám đốc WIPO Daren Tang và Bộ KH&CN tới đây sẽ thống nhất nhiều ưu tiên như: rà soát, cập nhật Chiến lược SHTT quốc gia; xây dựng bản đồ sáng chế cho 11 lĩnh vực công nghệ mũi nhọn như AI, công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo; nâng cao hiệu quả thực thi quyền SHTT, phát triển cơ sở dữ liệu liên thông; hình thành cơ chế tài chính dựa trên tài sản trí tuệ, hỗ trợ doanh nghiệp huy động vốn;thúc đẩy thương mại hóa sáng chế của người Việt.
Có thể thấy, từ chuyến thăm đầu tiên của lãnh đạo WIPO năm 1986 đến nay, hợp tác Việt Nam - WIPO đã trở thành mối quan hệ đối tác chiến lược, toàn diện. Với sự chỉ đạo của Chỉnh phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự dẫn dắt của Bộ KH&CN và sự triển khai của Cục SHTT, Việt Nam không chỉ củng cố vị thế trên bản đồ đổi mới sáng tạo toàn cầu, mà còn xây dựng hệ sinh thái SHTT hiện đại, gắn liền với phát triển kinh tế - xã hội.
Hành trình gần nửa thế kỷ đã khẳng định tầm nhìn đúng đắn của Đảng và Nhà nước khi coi SHTT là trụ cột phát triển quốc gia. Đây là nền tảng để Việt Nam tiếp tục phát huy trí tuệ, nuôi dưỡng khát vọng sáng tạo và đóng góp tích cực cho sự phát triển chung của cộng đồng quốc tế.
