Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng trình bày Tờ trình tóm tắt về dự án Luật Chuyển đổi số, Luật Công nghệ cao (sửa đổi) và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ.
Sáng ngày 31/10, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng đã trình bày Tờ trình tóm tắt về dự án Luật Chuyển đổi số, Luật Công nghệ cao (sửa đổi) và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ.
Luật Chuyển đổi số: Hoàn thiện pháp luật, hướng tới quốc gia số
Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, mục đích ban hành Luật Chuyển đổi số là hoàn thiện hệ thống pháp luật để thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện hướng đến hình thành quốc gia số; điều chỉnh mối quan hệ giữa các chủ thể tham gia hoạt động trên môi trường số; tăng cường hợp tác quốc tế và hội nhập.
Quan điểm xây dựng dự thảo luật là thể chế hóa chủ trương của Đảng và Nhà nước về chuyển đổi số, quốc gia số; thống nhất với pháp luật hiện hành, phù hợp điều ước quốc tế; là luật khung kết nối các luật chuyên ngành về chuyển đổi số, đồng thời bổ sung các hoạt động pháp lý để hình thành hành lang pháp lý đồng bộ, không quy định lại nội dung đã có và không làm thay đổi trách nhiệm quản lý nhà nước của các bộ, ngành.
Tại Tờ trình số 804 của Chính phủ, dự thảo gồm 8 chương, 79 điều; sau khi tiếp thu ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội và cơ quan thẩm tra, dự thảo được chỉnh lý còn 8 chương, 51 điều nhưng vẫn bảo đảm thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng, đặc biệt là Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị và giải quyết các vấn đề thực tiễn của chuyển đổi số.
Dự thảo luật tập trung giải quyết các vấn đề chính sau:
Thể chế hóa nguồn lực, tài chính và nhân lực để đảm bảo chuyển đổi số được bền vững, đặc biệt là giải pháp tài chính cho chuyển đổi số.
Làm rõ, tạo được hành lang pháp lý cho hoạt động chuyển đổi số của các cơ quan trong hệ thống chính trị và tổ chức chính trị xã hội.
Thúc đẩy phát triển hạ tầng cho chuyển đổi số, kinh tế số và xã hội số theo hướng Nhà nước đóng vai trò kiến tạo, đầu tư công kết hợp với xã hội hóa và áp dụng các cơ chế ưu đãi.
Quản lý, thúc đẩy phát triển xã hội số, công dân số, quy định quyền con người, quyền công dân trên môi trường số, phổ cập các dịch vụ số cơ bản, thực hiện chính sách ưu tiên đối với trẻ em, người khuyết tật, đồng bào dân tộc thiểu số và các nhóm dễ bị tổn phương. Đưa năng lực số vào chương trình giáo dục bắt buộc và giáo dục nghề nghiệp, xây dựng và lan tỏa văn hóa ứng xử văn minh, nhân văn trên môi trường số.
Quản lý, thúc đẩy, phát triển kinh tế số, trong đó thúc đẩy chuyển đổi số các doanh nghiệp.
Quy định các điều kiện đảm bảo chuyển đổi số quốc gia hiệu quả, bền vững, như nhân lực, tỷ lệ chi ngân sách nhà nước cho chuyển đổi số, tiêu chuẩn, quy chuẩn cho chuyển đổi số, công nghệ cho chuyển đổi số, dữ liệu cho chuyển đổi số và an toàn trên môi trường số, đo lường, thống kê, giám sát, đánh giá hiệu quả của chuyền đổi số.
Quang cảnh phiên họp
Luật Công nghệ cao: Tạo động lực phát triển công nghệ chiến lược
Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, mục đích ban hành Luật Công nghệ cao là tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho phát triển công nghệ cao, đặc biệt là công nghệ chiến lược; hoàn thiện chính sách coi công nghệ cao là đột phá chiến lược cho phát triển kinh tế xã hội và tự chủ công nghệ; hoàn thiện chính sách ưu đãi và cơ chế hỗ trợ gắn với tính hiệu quả cho các khu công nghệ cao thế hệ mới.
Quan điểm xây dựng luật là cụ thể hóa đường lối của Đảng, đưa công nghệ cao trở thành động lực phát triển đất nước; bám sát xu thế công nghệ và thực tiễn Việt Nam; học hỏi kinh nghiệm quốc tế; giữ lại quy định hiệu quả của luật hiện hành và chỉ bổ sung các điểm mới để bảo đảm ổn định của hệ thống pháp luật.
Dự thảo luật gồm có 06 chương, 27 điều, giảm 8 điều so với luật hiện hành.
Các nội dung, sửa đổi của Luật công nghệ cao tập trung vào 06 nhóm chính sách:
Hoàn thiện khái niệm và tiêu chí của công nghệ cao; làm rõ khái niệm công nghệ cao, công nghệ chiến lược; quy định tiêu chí cụ thể cho công nghệ của sản phẩm, quy định chi tiết các hoạt động phát triển đồng thời bổ sung cơ chế rà soát, đánh giá, cập nhật danh mục công nghệ cao, công nghệ chiến lược định kỳ.
Thiết kế các hệ thống chính sách và các đối tượng hưởng chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư. Xác định công nghệ cao, công nghệ chiến lược là ưu tiên để xây dựng chính sách, đa dạng hóa ưu đãi theo cấp độ cho các doanh nghiệp đầu tư nghiên cứu, phát triển.
Khuyến khích phát triển hệ sinh thái công nghệ cao. Hệ sinh thái công nghệ cao là trụ cột mới tạo môi trường thuận lợi cho đổi mới sáng tạo, thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị giữa doanh nghiệp – viện – trường - quỹ đầu tư với khu công nghệ cao.
Bổ sung quy định về mô hình đô thị công nghệ cao.
Bổ sung và hoàn thiện các quy định quản lý nhà nước về công nghệ cao, cơ chế quản lý, giám sát và đánh giá hiệu quả, phân cấp, phân quyền rõ ràng trách nhiệm giữa Chính phủ, bộ, ngành, địa phương. Kết hợp cơ chế giám sát và đánh giá hiệu quả hoạt động khách quan dựa trên dữ liệu.
Bổ sung các quy định về yêu cầu chuyển đổi số toàn diện hoạt động công nghệ cao, số hóa dữ liệu, khuyến khích đầu tư hạ tầng số và nền tảng tích hợp để mọi hoạt động công nghệ cao được quản trị trên hệ thống quản trị thông minh.
Luật sửa đổi, bổ sung Luật Chuyển giao công nghệ: Khơi thông dòng chảy công nghệ
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh mục đích sửa đổi Luật Chuyển giao công nghệ là tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý thúc đẩy hoạt động chuyển giao công nghệ hiệu quả, đồng bộ, phù hợp yêu cầu thực tiễn và xu thế thế giới; thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển giao công nghệ nội sinh; phát triển thị trường khoa học công nghệ minh bạch, chuyên nghiệp.
Quan điểm xây dựng luật là thể chế hóa quan điểm đổi mới của Đảng; kế thừa quy định tiến bộ của Luật năm 2017; tháo gỡ vướng mắc thực tiễn; đổi mới tư duy quản lý, giảm thủ tục hành chính và thực hiện phân cấp, phân quyền.
Về nội dung chính của dự thảo Luật, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, các nội dung sửa đổi, bổ sung Luật chuyển giao công nghệ tập trung vào 06 nhóm chính sách:
Bổ sung phạm vi công nghệ cao theo xu thế trên thế giới và yêu cầu thực tiễn; bổ sung công nghệ chiến lược và đối tượng công nghệ ưu tiên chuyển giao; quy định thẩm định công nghệ không chỉ trong dự án đầu tư mà còn theo đề nghị của các tổ chức, cá nhân để phù hợp với yêu cầu thực tiễn.
Hỗ trợ thúc đẩy chuyển giao công nghệ nội sinh, thương mại hóa kết quả nghiên cứu. Quy định về hình thức thể hiện quyền sở hữu và quyền sử dụng công nghệ, góp vốn bằng công nghệ. Nhà nước tự động giao quyền sở hữu công nghệ tự định đoạt, tự thỏa thuận về giá trị cho tổ chức tạo ra công nghệ có sử dụng ngân sách nhà nước. Nhà nước mua và phổ biến công nghệ phục vụ cho mục đích nghiên cứu ứng dụng phục vụ xã hội công ích. Quy định trường hợp bắt buộc chuyển giao công nghệ phù hợp với luật pháp và các yêu quốc tế.
Phát triển thị trường khoa học công nghệ, sửa đổi, bổ sung quy định việc nhà nước dành ngân sách phát triển mạng lưới các tổ chức trung gian thị trường khoa học công nghệ nhằm hỗ trợ hoạt động chuyển giao công nghệ, tăng cường hợp tác công tư thu hút nguồn lực xã hội để phát triển các tổ chức trung gian.
Luật cũng tạo động lực tài chính, thể chế, pháp lý cho hoạt động chuyển giao công nghệ. Cho phép khoản chi cho chuyển giao công nghệ được tính là chi phí trừ khi xác định thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp. Ưu tiên thúc đẩy chuyển giao công nghệ đối với công nghệ cao, công nghệ chiến lược, phổ biến công nghệ đến doanh nghiệp nhỏ và vừa hợp tác xã, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.
Tăng cường kiểm soát chuyển giao công nghệ xuyên biên giới. Làm rõ quy định chuyển giao công nghệ cho bên giao, bên nhận, bên chuyển giao, tổ chức trung gian. Chuyển giao công nghệ từ nước ngoài vào Việt Nam, chuyển giao công nghệ từ Việt Nam ra nước ngoài và chuyển giao trong nước.
Tăng cường năng lực quản lý nhà nước, thực hiện giám sát, thống kê, đo lường hiệu quả chuyển giao công nghệ, bổ sung quy định khuyến khích đăng ký, cung cấp thông tin chuyển giao công nghệ, đánh giá, đo lường hiệu quả, tác động hoạt động chuyển giao công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước, cắt giảm TTHC, thực hiện phân cấp, phân quyền.
