Định danh điện tử - "lá chắn" của niềm tin số
Tại Hội nghị, đại diện Bộ Công Thương và Bộ Công an cùng nhiều chuyên gia khẳng định: Định danh và xác thực điện tử là "chìa khóa" bảo vệ môi trường thương mại điện tử đang phát triển nhanh nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Theo Giám đốc Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số Nguyễn Hữu Tuấn, chỉ trong 8 tháng đầu năm 2025, lực lượng chức năng đã phát hiện hơn 1.500 vụ lừa đảo trực tuyến, gây thiệt hại ước tính khoảng 1.660 tỷ đồng. Con số này cho thấy, nếu không có bước đột phá về giải pháp xác thực, niềm tin người tiêu dùng có thể bị xói mòn.
Định danh điện tử là gắn kết một danh tính thật với danh tính số, dựa trên dữ liệu căn cước công dân hoặc cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia. Xác thực điện tử là bước kiểm chứng danh tính đó trong từng giao dịch - có thể bằng OTP, sinh trắc học hoặc chữ ký số. Khi 2 yếu tố này được kết hợp, mỗi giao dịch số sẽ trở nên minh bạch, truy xuất được nguồn gốc và có giá trị pháp lý tương đương với giao dịch truyền thống.
Một điểm nhấn tại Hội nghị là giải pháp ký số từ xa qua nền tảng VNeID - hướng đi được xem là "cú hích" cho môi trường thương mại điện tử an toàn hơn. Theo đại diện Bộ Công an, việc triển khai xác thực qua VNeID giúp cá nhân, doanh nghiệp giao dịch số nhanh, chính xác mà không cần thiết bị chuyên dụng.
Không chỉ là công cụ kỹ thuật, định danh và xác thực còn mang ý nghĩa pháp lý và xã hội, bảo đảm quyền của người tiêu dùng, đồng thời nâng cao trách nhiệm giải trình của doanh nghiệp - yếu tố cốt lõi cho sự phát triển bền vững của kinh tế số.
Toàn cảnh Hội nghị "Ứng dụng định danh và xác thực để nâng cao an toàn trong hoạt động thương mại điện tử".
Hoàn thiện khung pháp lý và hạ tầng liên thông
Các tham luận tại Hội nghị tập trung phân tích vấn đề xuyên suốt: Hệ thống pháp luật hiện nay cần cập nhật để thích ứng với xu thế định danh điện tử. Dự thảo Luật Thương mại điện tử (sửa đổi) đang bổ sung quy định về việc xác thực chủ thể giao dịch, chia sẻ dữ liệu định danh giữa cơ quan quản lý và doanh nghiệp, đồng thời làm rõ trách nhiệm của các sàn thương mại điện tử trong xác minh thông tin người bán.
Bên cạnh đó, việc bảo vệ dữ liệu cá nhân được nhấn mạnh như "ranh giới đỏ" không thể vượt qua. Thông tin định danh của người dùng phải được thu thập có giới hạn, mã hóa và lưu trữ an toàn, tuân thủ quy định của Nghị định về bảo vệ dữ liệu cá nhân và Luật An ninh mạng.
Về mặt hạ tầng, nhiều ý kiến cho rằng, cần sớm thiết lập cơ chế liên thông dữ liệu giữa cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia, hệ thống CCCD gắn chip, nền tảng xác thực của Bộ Công an và các sàn thương mại điện tử, ngân hàng, tổ chức trung gian thanh toán. Cơ chế này giúp việc xác thực nhanh hơn, giảm sai sót và tạo hành lang kỹ thuật thống nhất cho toàn bộ hệ sinh thái thương mại điện tử Việt Nam.
Doanh nghiệp chung tay xây dựng chuẩn an toàn mới
Hội nghị cũng ghi nhận những nỗ lực đáng kể từ khu vực tư nhân. Đại diện các sàn thương mại điện tử lớn như Shopee chia sẻ kinh nghiệm triển khai hệ thống xác thực người dùng, giúp giảm đáng kể gian lận và cải thiện trải nghiệm giao dịch. Ngành ngân hàng, điển hình là BIDV, cũng trình bày giải pháp tích hợp xác thực danh tính vào thanh toán trực tuyến, góp phần đồng bộ hóa quy trình bảo mật giữa ngân hàng và sàn.
Ông Vũ Văn Luật - Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Đầu tư Công nghệ và Thương mại Softdreams cho rằng, việc kết nối trực tiếp hệ thống định danh quốc gia với nền tảng giao dịch của doanh nghiệp là xu hướng không thể đảo ngược. Khi người dùng được xác thực bằng tài khoản VNeID, doanh nghiệp có thể yên tâm về tính xác thực, còn khách hàng thì an tâm vì được bảo vệ, ông Vũ Văn Luật nhận định.
Niềm tin số theo nhiều chuyên gia chính là "nền tảng mềm" của thương mại điện tử. Khi mỗi tài khoản người dùng, mỗi đơn hàng, mỗi giao dịch đều gắn với một danh tính thật được bảo chứng bởi cơ quan nhà nước, thị trường không chỉ an toàn hơn mà còn bền vững hơn. Đó là con đường để thương mại điện tử Việt Nam vươn lên ngang tầm các quốc gia phát triển, nơi niềm tin được xem là loại "tài sản số" quan trọng nhất trong kỷ nguyên kết nối.
Trong tương lai gần, việc định danh và xác thực điện tử sẽ không còn là lựa chọn mà là tiêu chuẩn bắt buộc của mọi sàn thương mại điện tử, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Khi chuẩn xác thực thống nhất toàn quốc được vận hành đồng bộ, Việt Nam sẽ tiến thêm một bước quan trọng trong xây dựng hệ sinh thái thương mại điện tử an toàn, minh bạch và giàu niềm tin số./.
