Thông tin trên được đưa ra tại Hội thảo "Ứng dụng và phát huy hiệu quả Cổng Sáng kiến KH&CN" do Quỹ NAFOSTED tổ chức, diễn ra ngày 11/12/2025, tại TP. Hồ Chí Minh, nhằm thúc đẩy triển khai và mở rộng hệ sinh thái Cổng Sáng kiến trên phạm vi toàn quốc.
Các đại biểu chụp ảnh kỷ niệm tại Hội thảo.
Tư duy "mở - liên kết - toàn cầu hóa nguồn lực trí tuệ"
Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS.TS. Đào Ngọc Chiến, Giám đốc NAFOSTED nhấn mạnh, Nghị quyết 57 và Luật KH,CN&ĐMST đã mở ra một giai đoạn mới, trong đó ĐMST trở thành động lực trung tâm của phát triển quốc gia. Một trong những yêu cầu then chốt được đặt ra là hình thành nền tảng số quốc gia có khả năng huy động trí tuệ xã hội, kết nối nguồn lực và lan tỏa tri thức rộng khắp. "Cổng Sáng kiến KH&CN Quốc gia chính là một trong những hạt nhân quan trọng hiện thực hóa tinh thần đó", ông Đào Ngọc Chiến khẳng định.
Theo ông Đào Ngọc Chiến, Cổng Sáng kiến mang 3 giá trị cốt lõi: Môi trường mở, nơi mỗi người dân đều có thể chia sẻ sáng kiến, sáng tạo và được ghi nhận; Công cụ giúp chuẩn hóa và minh bạch hóa toàn bộ quy trình tiếp nhận, đánh giá, ghi nhận và khai thác sáng kiến; Nơi tiếp nhận sáng kiến, kết nối sáng kiến với chuyên gia, với doanh nghiệp, với nhu cầu thực tiễn, giúp sáng kiến không nằm yên trên giấy mà trở thành giá trị thực tế.
Song song với phát triển Cổng Sáng kiến, NAFOSTED triển khai mạng lưới chuyên gia AI Việt toàn cầu, một cấu phần có ý nghĩa chiến lược.
Hiện Việt Nam có hơn 500 chuyên gia AI đang làm việc tại các trung tâm nghiên cứu hàng đầu thế giới. Khi được kết nối hiệu quả, sẽ tạo được một "siêu đội ngũ tri thức", hỗ trợ cho hệ thống sáng kiến, cho đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ. Đây là bước đi thể hiện tư duy liên kết - mở - toàn cầu hóa nguồn lực trí tuệ mà Nghị quyết 57 đặt ra, với quan điểm "người Việt ở bất cứ đâu cũng có thể đóng góp cho ĐMST quốc gia".
Ông Đào Ngọc Chiến nhấn mạnh, các trường đại học có thể đưa Cổng trở thành công cụ hỗ trợ giảng viên và sinh viên đề xuất ý tưởng, nghiên cứu và ĐMST; các địa phương sử dụng Cổng để tìm kiếm giải pháp phát triển kinh tế - xã hội và phục vụ chuyển đổi số; doanh nghiệp có cơ hội tiếp cận kho sáng kiến phong phú, các nhóm nghiên cứu mạnh và mạng lưới chuyên gia AI.
PGS.TS. Đào Ngọc Chiến, Giám đốc NAFOSTED phát biểu khai mạc Hội thảo.
Với vai trò cơ quan chủ trì quản lý và phát triển hệ thống, NAFOSTED đặt mục tiêu phát triển Cổng Sáng kiến trở thành một nền tảng số quốc gia vận hành chuyên nghiệp, minh bạch và hiện đại, kết nối sáng kiến với các chương trình tài trợ, hỗ trợ nghiên cứu và thương mại hóa. Quỹ cũng sẽ tiếp tục xây dựng mạng lưới chuyên gia AI Việt toàn cầu như một tài sản trí tuệ quốc gia và hình thành hệ sinh thái sáng kiến, nơi ý tưởng được phát hiện sớm, nuôi dưỡng đúng cách và lan tỏa rộng rãi.
Ông Đào Ngọc Chiến kỳ vọng các trường đại học, Sở KH&CN, doanh nghiệp và giới chuyên gia sẽ tiếp tục đồng hành, chia sẻ góp ý và đề xuất mô hình triển khai hiệu quả để Cổng Sáng kiến thực sự trở thành hạ tầng tri thức chung của quốc gia, góp phần tạo động lực mạnh mẽ cho ĐMST và phát triển bền vững.
Hệ thống mở kết nối trí tuệ, minh bạch và chuẩn hóa quy trình quản lý sáng kiến
Giới thiệu về Cổng Sáng kiến KH&CN Quốc gia, ông Vũ Văn Phán, Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Chuyển đổi số (NAFOSTED) cho biết, Cổng được thiết kế như một hệ thống mở, cho phép nhiều chủ thể cùng tham gia, gồm lãnh đạo Bộ, ngành, địa phương; các hội đồng đánh giá; cơ quan tiếp nhận sáng kiến; tổ chức, cá nhân và cộng đồng internet.
Hệ thống tiếp nhận và xử lý đa dạng các nhóm nội dung: Các sáng kiến đột phá; các đề xuất sản phẩm - công nghệ chiến lược; hồ sơ công nhận sáng kiến; hồ sơ xin hỗ trợ, tài trợ kinh phí. Đến nay, Cổng đã tiếp nhận 907 đề xuất tài trợ, hỗ trợ kinh phí, trong đó 309 hồ sơ đã được tài trợ. Ngoài ra, Cổng còn cung cấp các dịch vụ liên quan đến tư vấn, hỗ trợ về pháp lý KH&CN, sở hữu trí tuệ, tra cứu công nghệ, tìm kiếm thiết bị và giải pháp từ Sàn giao dịch công nghệ, cùng nhu cầu hợp tác quốc tế.
Toàn bộ quy trình từ nộp, tiếp nhận, rà soát đến đánh giá sáng kiến được thực hiện trực tuyến. Công nghệ AI nhanh chóng giúp phân loại và tổng hợp nội dung, sau đó hồ sơ được chuyển đến hội đồng đánh giá trực tuyến, đảm bảo minh bạch và rút ngắn thời gian xử lý. Kết quả được công khai trên tài khoản người đề xuất và đồng bộ với hệ thống theo dõi của Ban Chỉ đạo Trung ương.
Cùng với nền tảng sáng kiến, ông Vũ Văn Phán cũng giới thiệu Mạng lưới Chuyên gia AI Việt Toàn cầu - công cụ hỗ trợ kết nối chuyên gia, tổ chức, viện trường và doanh nghiệp, cho phép gửi yêu cầu tư vấn, mời giảng dạy, hợp tác nghiên cứu, từ đó mở rộng không gian tri thức AI của Việt Nam trong bối cảnh công nghệ này chi phối mạnh mẽ sự phát triển của mọi ngành.
Ông Vũ Văn Phán, Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Chuyển đổi số (NAFOSTED) phát biểu tại Hội thảo.
Từ góc nhìn cơ sở đào tạo, PGS.TS. Huỳnh Thị Thu Sương, Trường Đại học Tài chính - Marketing cho rằng, Cổng Sáng kiến giúp khắc phục tình trạng quản lý nghiên cứu phân tán, quy trình thủ công và thiếu liên thông dữ liệu trong các trường đại học. Hệ thống số hóa quy trình nộp - xét duyệt - theo dõi đề tài; kết nối nguồn tài trợ; hỗ trợ thương mại hóa và cung cấp dịch vụ sở hữu trí tuệ. Đặc biệt, Cổng đã kết nối cộng đồng 8.571 chuyên gia thuộc 11 lĩnh vực chiến lược, hỗ trợ lập hội đồng, mời phản biện và xây dựng nhóm nghiên cứu liên ngành. Các quy trình đăng ký sáng kiến được chuẩn hóa với 3 giai đoạn và 11 bước, đảm bảo minh bạch và khoa học.
Đề xuất mô hình tích hợp Cổng Sáng kiến vào quản trị KH&CN tại các trường đại học, PGS.TS. Huỳnh Thị Thu Sương nhấn mạnh, cần thiết lập module quản trị sở hữu trí tuệ nội bộ, phân quyền truy cập dữ liệu theo nhiều mức độ (công khai, bán công khai, hạn chế, tuyệt mật), bảo vệ sáng kiến trước - trong - sau công bố, và cấp tài khoản chuyên trách cho cán bộ phụ trách KH&CN tại các cơ sở đào tạo.
Để khai thác hiệu quả, PGS.TS. Huỳnh Thị Thu Sương đề xuất Bộ KH&CN xây dựng chuẩn giao tiếp dữ liệu (API) cho các trường; hoàn thiện khung pháp lý về bảo mật và sở hữu trí tuệ trong môi trường số; hỗ trợ kinh phí triển khai liên thông dữ liệu; và mở rộng năng lực AI phục vụ phân tích chiến lược nghiên cứu. Đối với các trường đại học, cần sớm hình thành trung tâm dữ liệu KH&CN, chuẩn hóa quy trình đăng ký sáng kiến và bảo hộ sở hữu trí tuệ, khuyến khích giảng viên nộp sáng kiến sớm để "đóng dấu ưu tiên", đồng thời tăng cường đào tạo về chuyển đổi số và khai thác Cổng 57. Riêng với giảng viên và nhà nghiên cứu, việc chủ động đăng ký sáng kiến, bảo hộ sở hữu trí tuệ, tìm chuyên gia - đối tác - tài trợ qua Cổng, cùng nâng cao ý thức liêm chính khoa học và bảo mật dữ liệu là những yếu tố then chốt.
PGS.TS. Huỳnh Thị Thu Sương, Trường Đại học Tài chính - Marketing phát biểu tại Hội thảo.
Đại diện Sở KH&CN tỉnh Đồng Tháp cho biết, mỗi năm tiếp nhận 1.000 - 1.300 sáng kiến cấp tỉnh, Đồng Tháp đối mặt khối lượng hồ sơ lớn và áp lực xử lý ngày càng tăng. Nhờ xác định chuyển đổi số là giải pháp trọng tâm, tỉnh đã xây dựng Phần mềm Quản lý Sáng kiến vận hành từ tháng 12/2024, giúp số hóa toàn bộ quy trình từ nộp hồ sơ đến công bố kết quả. Người dân có thể theo dõi tiến độ theo thời gian thực, giúp giảm thủ tục hành chính và tăng minh bạch. Tỉnh cũng xây dựng Kho Dữ liệu Số Tỉnh, tạo nguồn dữ liệu tập trung hỗ trợ chia sẻ và nhân rộng sáng kiến.
Giai đoạn 2015–2025, toàn tỉnh Đồng Tháp ghi nhận 8.301 sáng kiến được công nhận tại cơ sở; từ năm 2023 đến nay, có 310 sáng kiến được công nhận cấp tỉnh. Đồng Tháp kiến nghị tiếp tục thực hiện hiệu quả các nghị quyết về sáng kiến - sáng chế, tăng cường thương mại hóa và bảo hộ sở hữu trí tuệ, đồng thời đề xuất Bộ KH&CN xem xét nhân rộng Phần mềm Quản lý Sáng kiến thành nền tảng chuẩn hóa toàn quốc để hình thành cơ sở dữ liệu sáng kiến quốc gia.
Đại diện Sở KH&CN tỉnh Đồng Tháp phát biểu tại Hội thảo.
Ở góc độ đào tạo nhân lực AI, PGS.TS. Phạm Trần Vũ, Trường Đại học Bách Khoa, ĐHQG TP.HCM (HCMUT) nhấn mạnh vai trò của HCMUT với tư cách "hub" về AI và công nghệ bán dẫn tại phía Nam, theo giao nhiệm vụ của Bộ Giáo dục và Đào tạo trong Mạng lưới Trung tâm Đào tạo Xuất sắc và Tài năng về Công nghệ 4.0. Trường đặt mục tiêu thu hút khoảng 100 chuyên gia AI và bán dẫn, đặc biệt từ cộng đồng người Việt ở nước ngoài, tận dụng các cơ chế đột phá từ Nghị định 249/2025/NĐ-CP. HCMUT đang triển khai mô hình giáo sư thỉnh giảng, hợp tác quốc tế và xây dựng chương trình đào tạo theo chuẩn quốc tế, phát triển phòng thí nghiệm trọng điểm và mô hình "Train the Trainers" để nâng cao năng lực giảng viên.
Theo PGS.TS. Phạm Trần Vũ, để phát huy hiệu quả mô hình hub, cần tăng cường tự chủ đại học, đẩy nhanh đầu tư phòng thí nghiệm dùng chung, cơ chế đỡ đầu giữa các trường và thúc đẩy thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu để tạo nguồn tài chính bền vững. Mô hình này nếu thành công sẽ là hình mẫu để nhân rộng cho nhiều lĩnh vực công nghệ mũi nhọn khác, góp phần đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo trong khu vực.
PGS.TS. Phạm Trần Vũ, Trường Đại học Bách Khoa, ĐHQG TP.HCM (HCMUT) phát biểu tại Hội thảo.
Tại Hội thảo, đại biểu có chung ý kiến Cổng Sáng kiến KH&CN không chỉ là một công cụ quản lý, mà đang trở thành "hạ tầng tri thức số" của quốc gia - nơi ý tưởng được khai mở, tri thức được kết nối và nguồn lực được cộng hưởng. Khi được vận hành đồng bộ cùng mạng lưới chuyên gia AI toàn cầu, chuyển đổi số tại địa phương và các trung tâm đào tạo trọng điểm, Cổng sẽ tạo nên hệ sinh thái ĐMST rộng mở, bền vững, đưa KH&CN thực sự trở thành động lực tăng trưởng mới của Việt Nam trong kỷ nguyên số.
Toàn cảnh Hội thảo.
