Tại Hà Nội, việc triển khai hàng nghìn camera AI kết hợp hệ thống đèn tín hiệu thông minh là ví dụ rõ nét cho việc ứng dụng công nghệ trong giải quyết vấn đề dân sinh.
Giai đoạn 2025 - 2030, việc phát triển đô thị thông minh được ưu tiên triển khai tại các thành phố lớn, tiến tới mở rộng toàn quốc. Mục tiêu là xây dựng mô hình quản trị dựa trên dữ liệu thời gian thực, tự động hóa các quy trình vận hành, tăng tính minh bạch và nâng cao hiệu quả cung cấp dịch vụ công.
Tại Hà Nội, việc triển khai hàng nghìn camera AI kết hợp hệ thống đèn tín hiệu thông minh là ví dụ rõ nét cho việc ứng dụng công nghệ trong giải quyết vấn đề dân sinh. Hệ thống có khả năng nhận diện vi phạm, cảnh báo ùn tắc và tự động điều chỉnh chu kỳ đèn theo lưu lượng giao thông, giúp giảm áp lực điều tiết thủ công và tăng hiệu quả quản lý.
Khi dữ liệu từ camera, cảm biến môi trường, hệ thống an ninh và các thiết bị IoT được tích hợp, đô thị hình thành một “bảng điều khiển số” hỗ trợ cơ quan quản lý theo dõi chất lượng không khí, dự báo nguy cơ ô nhiễm và điều chỉnh kế hoạch vận hành phù hợp. Đây cũng là một trong những nội dung được Nghị quyết 57 yêu cầu: Xây dựng hạ tầng dữ liệu, thúc đẩy chia sẻ dữ liệu giữa các ngành, các cấp để phục vụ điều hành phát triển kinh tế, xã hội.
Trung tâm điều hành đô thị thông minh (IOC) là hạt nhân của mô hình đô thị số. IOC cho phép tích hợp dữ liệu từ giao thông, giáo dục, y tế, an ninh, dịch vụ công và phản ánh hiện trường; hỗ trợ phân tích, dự báo và cảnh báo theo thời gian thực. Nhiều địa phương như Huế, Đà Nẵng cho thấy việc vận hành IOC đã rút ngắn thời gian xử lý phản ánh, cải thiện chất lượng quản trị và nâng cao mức độ hài lòng của người dân.
Trung tâm IOC tại Hà Nội.
Dữ liệu cũng được ứng dụng sâu vào các hạ tầng thiết yếu. Hệ thống chiếu sáng công cộng điều khiển tự động theo lưu lượng phương tiện giúp tiết kiệm năng lượng; thu gom rác thải theo định vị GPS tối ưu quãng đường và giảm chi phí; y tế áp dụng hồ sơ bệnh án điện tử, đặt lịch khám trực tuyến và thanh toán không tiền mặt. Công nghệ mô phỏng 3D và bản sao số (digital twin) hỗ trợ mạnh mẽ trong quy hoạch, đánh giá tác động của các dự án lên giao thông, thoát nước và môi trường, phù hợp chủ trương của Nghị quyết 57 về phát triển hệ thống hạ tầng số và đô thị số thông minh, bền vững.
Tuy vậy, phát triển đô thị thông minh vẫn đối mặt nhiều thách thức: Thiếu dữ liệu chuẩn hóa, hệ thống cũ khó tích hợp, hạ tầng công nghệ tại cấp cơ sở còn yếu, năng lực bảo đảm an toàn thông tin chưa đáp ứng yêu cầu khi khối lượng dữ liệu nhạy cảm tăng nhanh. Thực tế khảo sát tại một số địa phương cho thấy dù tỷ lệ hồ sơ trực tuyến cao, nhưng kết nối dữ liệu giữa các cơ quan còn thiếu liền mạch, và một số nền tảng dịch vụ công chưa vận hành ổn định.
Theo định hướng của Nghị quyết 57-NQ/TW, để phát triển đô thị thông minh bền vững, các địa phương cần hoàn thiện khung pháp lý về đô thị số; thiết lập tiêu chuẩn chia sẻ dữ liệu; tăng cường hợp tác công, tư trong đầu tư hạ tầng công nghệ; bảo đảm an toàn thông tin; và chú trọng đào tạo đội ngũ nhân lực quản trị đô thị số. Việc ứng dụng công nghệ sẽ không chỉ hỗ trợ quản lý đô thị hiệu quả hơn mà còn tạo nền tảng thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế đô thị và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.
