Nhiệm vụ "Nghiên cứu xây dựng, đánh giá tác động của các kịch bản mưa, lũ cực hạn đến hồ chứa lớn lưu vực sông Đà dựa trên nền tảng tích hợp mô hình khí tượng – thủy văn và thuật toán chuyển vị động lực các điều kiện khí quyển" được triển khai từ tháng 12/2022 đến tháng 11/2025, do TS. Trần Khắc Thạc, Trường Đại học Thủy lợi làm chủ nhiệm.
Nhiệm vụ đặt mục tiêu xây dựng cơ sở dữ liệu các đợt mưa, lũ lớn trên lưu vực sông Đà.
Nhiệm vụ đặt mục tiêu xây dựng cơ sở dữ liệu các đợt mưa, lũ lớn trên lưu vực sông Đà; xác định nguyên nhân gây mưa lũ cực hạn, thiết lập phương pháp tích hợp giữa mô hình khí tượng - thủy văn và thuật toán chuyển vị động lực để mô phỏng các điều kiện khí quyển, từ đó hình thành các kịch bản mưa, lũ cực hạn phục vụ đánh giá nguy cơ rủi ro cho những hồ chứa lớn trên hệ thống.
Theo báo cáo, nhóm nghiên cứu đã xác định được nhóm nguyên nhân chủ yếu gây ra các trận lũ lớn trên lưu vực, gồm nguồn ẩm từ bão, gió mùa và hội tụ nhiệt đới, thường xuất hiện dưới dạng kết hợp nhiều hình thế thời tiết. Trên cơ sở đó, nhóm xây dựng quy trình công nghệ tính toán mưa lũ cực hạn dựa trên mô hình tích hợp WEHY-WRF, đồng thời sử dụng thuật toán chuyển vị động lực để đặc tả các điều kiện khí quyển chi phối lượng mưa lớn. Mô phỏng tính toán lũ được thực hiện trên WRF sau khi kết hợp với sản phẩm đầu ra của mô hình WEHY, bảo đảm tính đồng bộ và độ tin cậy của chuỗi tính toán.
Các kịch bản mưa, lũ cực hạn được xây dựng với độ tin cậy cao, cho phép đánh giá nguy cơ rủi ro của từng hồ chứa lớn trong hệ thống. Kết quả cho thấy các kịch bản này không chỉ giúp xác định tình huống gây mất an toàn mà còn hỗ trợ đề xuất những giải pháp ứng phó phù hợp đối với hệ thống liên hồ chứa sông Đà.
Một hệ thống cơ sở dữ liệu mưa lũ lớn đã được xây dựng trên nền tảng WebGIS (http://itaes.vn/songda.html#), gồm ba tầng dữ liệu: quan trắc, tăng cường mô phỏng và trình bày, hiển thị. Hệ thống WebGIS cho phép truy cập và chia sẻ dữ liệu nhanh chóng, an toàn, hỗ trợ các cơ quan chuyên môn trong vận hành hồ chứa và công tác phòng chống thiên tai. Các lớp bản đồ mô phỏng mưa lũ lớn có thể hiển thị theo thời gian liên tục, góp phần tăng cường khả năng dự báo và trực quan hóa nguy cơ.
Kết quả của nhiệm vụ mang lại giá trị ứng dụng rộng rãi cho các cơ quan quản lý ở Trung ương và địa phương.
Kết quả của nhiệm vụ mang lại giá trị ứng dụng rộng rãi cho các cơ quan quản lý ở Trung ương và địa phương, đặc biệt các tỉnh thuộc lưu vực sông Đà, cũng như các trường đại học, viện nghiên cứu. Những dữ liệu, mô hình và quy trình kỹ thuật được xây dựng là cơ sở khoa học quan trọng để lập kế hoạch, xây dựng chiến lược phát triển vùng và nâng cao năng lực quản lý vận hành hồ chứa trong điều kiện thời tiết cực đoan.
Các kết quả nghiên cứu bổ sung tri thức mới về cơ chế hình thành mưa lũ cực hạn, đồng thời tạo nền tảng khoa học công nghệ quan trọng phục vụ công tác cảnh báo, dự báo và vận hành an toàn các hồ chứa lớn trên lưu vực sông Đà trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp.
