Đề tài do TS. Đặng Kinh Bắc, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (ĐHQGHN) làm chủ nhiệm, cùng sự phối hợp của Viện Hải dương học, Ban quản lý Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm và một số đơn vị liên quan thực hiện từ năm 2024 - 2028.
Hình minh họa.
Theo nhóm nghiên cứu, trong bối cảnh vùng bờ biển Việt Nam có vai trò đặc biệt quan trọng về phát triển kinh tế – xã hội, bảo vệ tài nguyên và ứng phó thiên tai, việc thiết lập và quản lý hành lang bảo vệ bờ biển đã được luật hóa, song thực tiễn triển khai còn gặp nhiều hạn chế. Nhiều địa phương chưa hoàn thành thiết lập hành lang bảo vệ bờ biển; cơ sở dữ liệu phục vụ quản lý thiếu cập nhật; mô hình lồng ghép hành lang bảo vệ vào quản lý tổng hợp vùng bờ chưa được xây dựng đầy đủ. Những bất cập này dẫn tới sự cát cứ trong quản lý bờ biển, thiếu thống nhất giữa quy định bảo vệ và nhu cầu phát triển, cũng như chưa giải quyết hiệu quả các xung đột sử dụng tài nguyên.
Đề tài đặt mục tiêu xác lập luận cứ khoa học cho mô hình lồng ghép hành lang bảo vệ bờ biển vào quản lý tổng hợp vùng bờ, đánh giá thực trạng quản lý hiện nay và đề xuất mô hình phù hợp cho các kiểu vùng bờ đặc trưng của Việt Nam.
Trên cơ sở tổng hợp nghiên cứu trong nước và quốc tế, nhóm nghiên cứu đã nhận diện những vấn đề còn tồn tại, từ thiếu hụt về khái niệm, tiêu chí, phương pháp xác định hành lang bảo vệ đến hạn chế trong công tác quản lý, giám sát và cập nhật dữ liệu theo hướng ứng dụng công nghệ hiện đại.
Không gian nghiên cứu của đề tài bao gồm toàn bộ vùng bờ Việt Nam và mô hình triển khai thí điểm tại tỉnh Quảng Nam. Đây là địa bàn có tính đa dạng cao về tự nhiên, tài nguyên và hoạt động kinh tế – xã hội, đồng thời chịu tác động mạnh của biến đổi khí hậu, xói lở bờ biển, bồi lấp cửa sông và áp lực phát triển du lịch. Việc lựa chọn Quảng Nam để xây dựng mô hình trình diễn cho phép kiểm nghiệm thực tế, đánh giá hiệu quả và xem xét khả năng nhân rộng trong quản lý vùng bờ biển.
Không gian nghiên cứu của đề tài bao gồm toàn bộ vùng bờ Việt Nam và mô hình triển khai thí điểm tại tỉnh Quảng Nam.
Đề tài cũng hướng đến xây dựng bộ sản phẩm khoa học công nghệ phong phú gồm hệ cơ sở lý luận, đánh giá thực trạng, mô hình tổng quát và mô hình trình diễn, bộ bản đồ, sơ đồ đa tỷ lệ, cơ sở dữ liệu GIS và WebGIS, cũng như sổ tay hướng dẫn dành cho các địa phương. Các sản phẩm này không chỉ phục vụ công tác quản lý mà còn góp phần hoàn thiện chính sách, hỗ trợ ra quyết định, nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường vùng bờ.
Với tiếp cận dựa vào hệ sinh thái, ứng dụng công nghệ 4.0 và sự tham gia của cộng đồng, đề tài kỳ vọng tạo ra bước chuyển quan trọng trong quản lý vùng bờ biển Việt Nam. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoàn thiện các hướng dẫn thực thi Luật Tài nguyên, Môi trường biển và Hải đảo, đồng thời hỗ trợ các địa phương triển khai mô hình lồng ghép hành lang bảo vệ bờ biển vào quản lý tổng hợp vùng bờ một cách thực chất, bảo đảm hài hòa giữa bảo tồn và phát triển bền vững.
