Hiện nhiều sản phẩm đặc trưng của Bắc Ninh như mì Chũ, mắm tép chưng thịt PKT, khoai tây Quế Võ, nem Bùi Tuấn Liên… đã có mặt tại một số siêu thị và cửa hàng tiện lợi. Việc "bắt tay" với kênh bán lẻ hiện đại không chỉ giúp tăng doanh thu, mà còn nâng tầm thương hiệu địa phương bằng quy trình kiểm soát chất lượng chặt chẽ.
Tuy vậy, số lượng sản phẩm OCOP có mặt ổn định, lâu dài trong các siêu thị vẫn còn khiêm tốn so với tổng số gần 800 sản phẩm trên toàn tỉnh. Nhiều người dân vẫn khó tiếp cận sản phẩm OCOP ngay trong chính các điểm bán hàng hiện đại của tỉnh.
Tại xã Tiên Du, bà Nguyễn Thị Huyên – Giám đốc điều hành Công ty CP PTK Vietnam – cho biết doanh nghiệp sở hữu 4 sản phẩm OCOP đạt chuẩn 4 sao, nhưng mới chỉ tiếp cận được một số siêu thị với sản lượng nhỏ.
"Các hệ thống bán lẻ hiện đại yêu cầu doanh nghiệp phải có đội ngũ chăm sóc khách hàng, chịu phí trưng bày, phí mở mã vạch, ký gửi hàng hóa và thanh toán theo từng đợt. Đây là thách thức lớn với doanh nghiệp nhỏ," bà Huyên chia sẻ.
Bên cạnh đó, nhiều chủ thể OCOP sản xuất theo quy mô nhỏ lẻ, công nghệ còn hạn chế, sản phẩm mang tính mùa vụ và giá thành cao hơn sản phẩm cùng loại trên thị trường, dẫn tới khó đáp ứng tiêu chuẩn siêu thị.
Người dân khó tìm mua sản phẩm OCOP của tỉnh trong kênh bán lẻ hiện đại.
Thực tế, Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" đã giúp số lượng và chất lượng sản phẩm OCOP của Bắc Ninh tăng đáng kể. Tuy nhiên, để bước vào kênh bán lẻ hiện đại, các chủ thể OCOP không chỉ cần cải tiến mẫu mã, bao bì mà còn phải chuẩn hóa quy trình bằng công nghệ.
Các yêu cầu bắt buộc hiện nay gồm: Ứng dụng phần mềm quản lý truy xuất nguồn gốc, mã QR, mã vạch; Áp dụng các tiêu chuẩn kỹ thuật như VietGAP, GlobalGAP; Sở hữu hệ thống đóng gói đạt chuẩn, kiểm soát an toàn thực phẩm bằng công nghệ; Xây dựng vùng nguyên liệu ổn định thông qua nông nghiệp chính xác (precision agriculture), tự động hóa một phần quy trình. Các công nghệ này không chỉ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn giảm chi phí sản xuất, tạo nguồn cung ổn định – điều các siêu thị luôn yêu cầu.
Ông Nguyễn Văn Khương – Giám đốc Hợp tác xã Khương Huy (phường Ninh Xá), đơn vị có 6 sản phẩm OCOP được đánh giá cao – thừa nhận: hợp tác xã vẫn chưa đưa được sản phẩm vào các siêu thị lớn dù nhu cầu thị trường khá tốt.
Trong thời gian tới, Hợp tác xã đặt mục tiêu: Hoàn thiện hồ sơ pháp lý và bộ tiêu chuẩn chất lượng; Ứng dụng công nghệ số trong quản trị và bán hàng; Tối ưu quy trình sản xuất để giảm giá thành; Tích cực kết nối với siêu thị và trung tâm thương mại để mở rộng đầu ra.
"Chúng tôi sẽ chủ động hơn trong hoạt động kết nối thị trường để đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm," ông Khương nói.
Các Sở, ngành của tỉnh, như Nông nghiệp & PTNT, Công Thương đang tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp OCOP tiếp cận kênh phân phối hiện đại bằng cách xây dựng vùng sản xuất quy mô lớn dựa trên dữ liệu và công nghệ giám sát chất lượng; tập huấn cho nông dân, hợp tác xã về chuyển đổi số trong nông nghiệp, thương mại và an toàn thực phẩm; phát triển các nền tảng truy xuất nguồn gốc và sàn thương mại điện tử cho sản phẩm OCOP; hỗ trợ đăng ký nhãn hiệu, xây dựng câu chuyện thương hiệu (branding), truyền thông sản phẩm.
Việc ứng dụng đổi mới sáng tạo và công nghệ số không chỉ giúp OCOP tăng khả năng cạnh tranh, mà còn tạo ra nền sản xuất sạch – bền vững, từ đó nâng cao thu nhập cho người dân và góp phần giảm nghèo dài hạn.
Phó Giám đốc Sở Công Thương La Văn Nam cho biết thời gian tới, Sở sẽ tiếp tục tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại để các chủ thể OCOP kết nối với nhà phân phối, siêu thị và chuỗi thực phẩm.
Tỉnh cũng sẽ: Mở rộng hệ thống siêu thị, cửa hàng tiện lợi và điểm kinh doanh thực phẩm an toàn. Xây dựng các điểm giới thiệu – bán sản phẩm OCOP cố định trên toàn tỉnh. Tạo "không gian OCOP" tại các trung tâm thương mại nhằm tăng độ nhận diện và cơ hội tiêu thụ.
Những hạ tầng thương mại hiện đại này sẽ là bệ đỡ để sản phẩm OCOP Bắc Ninh bước vào chuỗi cung ứng chuyên nghiệp, từ đó nâng cao giá trị nông sản, hỗ trợ doanh nghiệp và hợp tác xã phát triển bền vững.
Việc đưa sản phẩm OCOP vào hệ thống bán lẻ hiện đại không chỉ là câu chuyện thương mại, mà còn là giải pháp quan trọng để Bắc Ninh: Tạo sinh kế ổn định cho người dân nông thôn; Ứng dụng khoa học – công nghệ vào sản xuất và quản trị; Xây dựng nền nông nghiệp hàng hóa quy mô lớn và tiến tới mục tiêu giảm nghèo bền vững bằng đổi mới sáng tạo.
Sự đồng hành giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp bán lẻ và chủ thể OCOP sẽ quyết định thành công của quá trình này, đưa nông sản Bắc Ninh trở thành sản phẩm đặc trưng có vị thế vững chắc trên thị trường trong và ngoài tỉnh.
