Dịch vụ công trực tuyến toàn trình là nguyên tắc mặc định khi cung cấp thủ tục hành chính của các cơ quan nhà nước.
Theo quy định tại Điều 32, dịch vụ công trực tuyến toàn trình là nguyên tắc mặc định khi cung cấp thủ tục hành chính của các cơ quan nhà nước. Chỉ trong trường hợp pháp luật có quy định khác hoặc xảy ra sự cố kỹ thuật chưa thể khắc phục ngay, cơ quan mới được phép cung cấp theo hình thức trực tuyến một phần.
Việc quy định "toàn trình là mặc định" mang ý nghĩa chuyển hẳn từ mô hình hành chính dựa trên giấy tờ sang mô hình dựa trên dữ liệu. Người dân và doanh nghiệp chỉ cần thực hiện các thủ tục qua một kênh duy nhất là Cổng Dịch vụ công quốc gia hoặc Ứng dụng định danh quốc gia mà không phải nộp lại các giấy tờ, thông tin đã có trong cơ sở dữ liệu của Nhà nước.
Quy trình này cũng thể hiện nguyên tắc "khai báo một lần là mặc định" được nêu trong Luật, nhằm giảm trùng lặp, tiết kiệm thời gian, chi phí cho người dân, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý của cơ quan nhà nước.
Luật Chuyển đổi số cũng quy định rõ trách nhiệm của cơ quan nhà nước trong việc hướng dẫn, hỗ trợ người dân khi thực hiện dịch vụ công trực tuyến; công khai quy trình, thời hạn xử lý, kết quả giải quyết thủ tục hành chính.
Một điểm mới đáng chú ý là quy định xử lý kỷ luật đối với cán bộ, công chức yêu cầu người dân nộp thêm giấy tờ trong trường hợp hệ thống thông tin đã kết nối, khai thác được dữ liệu từ cơ sở dữ liệu quốc gia hoặc cơ sở dữ liệu chuyên ngành.
Luật cũng nhấn mạnh yêu cầu đánh giá chất lượng dịch vụ công trực tuyến dựa trên khảo sát người sử dụng, kết quả đo lường thực tế và đánh giá độc lập. Việc công khai kết quả đánh giá sẽ giúp tăng tính minh bạch, thúc đẩy các cơ quan cải thiện chất lượng dịch vụ, đảm bảo phục vụ người dân tốt hơn.
Trong Luật Chuyển đối số mới được Quốc hội thông qua, các quy định về dịch vụ công trực tuyến gắn liền với yêu cầu xây dựng Chính phủ số hoạt động toàn trình trên môi trường số. Theo đó, cơ quan nhà nước phải thực hiện toàn bộ hoạt động quản trị nội bộ, chỉ đạo, điều hành, giám sát và kiểm tra trên nền tảng số, trừ các trường hợp đặc biệt do pháp luật quy định khác.
Mọi hoạt động chỉ đạo, điều hành ra quyết định sẽ dựa trên dữ liệu số đầy đủ, chính xác, kịp thời. Quy trình nghiệp vụ phải được rà soát, chuẩn hóa, tái cấu trúc trước khi số hóa, nhằm bảo đảm tinh gọn, tăng tính tự động hóa và không yêu cầu cá nhân, tổ chức cung cấp lại thông tin đã hợp lệ.
Điều này đánh dấu sự chuyển đổi căn bản trong mô hình vận hành của bộ máy hành chính, chuyển hẳn sang ra quyết định dựa trên dữ liệu số, góp phần nâng cao năng lực quản trị công, nâng cao hiệu quả phục vụ.
Để dịch vụ công trực tuyến toàn trình được triển khai hiệu quả, Luật yêu cầu thống nhất nền tảng kỹ thuật từ trung ương đến địa phương, sử dụng các hệ thống kết nối mở, bảo đảm khả năng tích hợp và liên thông dữ liệu giữa các cơ quan.
Bên cạnh đó, việc đảm bảo an ninh mạng, bảo vệ dữ liệu cá nhân và quyền riêng tư của người sử dụng được đặt làm nguyên tắc xuyên suốt. Luật khuyến khích áp dụng các công nghệ tiên tiến nhằm nâng cao mức độ an toàn, đồng thời tăng cường trách nhiệm giải trình trong mọi quyết định dựa trên công nghệ nhằm nâng cao niềm tin của người sử dụng.
Niềm tin của người dân là yếu tố quyết định thành công của chuyển đổi số. Khi các dịch vụ công trực tuyến trở nên thuận tiện, an toàn và đáng tin cậy, người dân sẽ chủ động tham gia, từ đó hình thành một xã hội số hoạt động hiệu quả.
Việc đưa quy định "dịch vụ công trực tuyến toàn trình" vào Luật Chuyển đổi số thể hiện rõ quyết tâm của Nhà nước trong việc xây dựng Chính phủ số phục vụ người dân và doanh nghiệp. Đây không chỉ là cải cách về thủ tục, mà là sự thay đổi căn bản trong tư duy quản lý và cách thức cung cấp dịch vụ công.
