Phát biểu khai mạc, TS. Trần Hậu Ngọc, Phó Chủ tịch Ủy ban TCĐLCL Quốc gia khẳng định, đo lường chính xác và thống nhất là điều kiện tiên quyết để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, tối ưu chi phí sản xuất, đồng thời bảo đảm an ninh, quốc phòng. Trong bối cảnh doanh nghiệp phải cạnh tranh trên thị trường toàn cầu, hệ thống đo lường quốc gia hiện đại sẽ trở thành “hạ tầng mềm” thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và thương mại quốc tế.
Từ nhận thức đó, Chính phủ đã ban hành Quyết định số 996/QĐ-TTg (ngày 10/8/2018) nhằm đẩy mạnh hoạt động đo lường, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh đến năm 2025, định hướng tới 2030.
TS. Trần Hậu Ngọc, Phó Chủ tịch Ủy ban TCĐLCL Quốc gia phát biểu tại Hội nghị.
Sau 7 năm triển khai, Đề án 996 đã tạo ra những chuyển biến rõ nét trong việc hoàn thiện và hiện đại hóa hạ tầng đo lường quốc gia. Nền tảng kỹ thuật cho hoạt động đo lường được tăng cường mạnh mẽ khi hàng nghìn thiết bị chuẩn và phương tiện đo được đầu tư tại các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp. Những hạng mục này góp phần hình thành hệ thống đo lường đồng bộ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội và hội nhập quốc tế.
Song song với đó, chương trình bảo đảm đo lường trong doanh nghiệp lan tỏa sâu rộng. Nhiều doanh nghiệp đã chủ động xây dựng và công bố chương trình bảo đảm đo lường, qua đó giảm hao hụt vật tư, hạ giá thành sản xuất, nâng cao hiệu quả quản trị và tăng năng lực cạnh tranh của sản phẩm hàng hóa trên thị trường.
Một điểm sáng khác là nhiều mô hình áp dụng đo lường hiệu quả đã được nhân rộng. Quảng Ninh, Đắk Lắk, Hà Tĩnh, Hải Phòng hay Bộ Quốc phòng là những đơn vị tiêu biểu trong việc triển khai các mô hình đo lường gắn với nâng cao chất lượng, cải tiến quy trình sản xuất và thúc đẩy đổi mới công nghệ.
TS. Trần Hậu Ngọc nhấn mạnh, trong bối cảnh cả nước đang thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, cùng với Chỉ thị 38-CT/TW về tăng cường công tác TCĐLCL, yêu cầu đặt ra cho giai đoạn tiếp theo của Đề án 996 sẽ cao hơn, toàn diện và sâu rộng hơn. Đây là nền tảng để hệ thống đo lường quốc gia tiếp tục phát huy vai trò trong nâng cao năng suất, chất lượng và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam.
Ông Trần Quý Giầu, Trưởng ban Ban Đo lường báo cáo tại Hội nghị.
Báo cáo tại hội nghị, ông Trần Quý Giầu, Trưởng ban Ban Đo lường cho biết, nhiều chỉ tiêu quan trọng của Đề án 996 đã đạt và thậm chí vượt kế hoạch đề ra. Hệ thống chuẩn đo lường quốc gia tiếp tục được củng cố khi 48 chuẩn đo lường quốc gia được phê duyệt, vượt mục tiêu ban đầu là 41 chuẩn, tương đương khoảng 117%.
Công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ đo lường cũng ghi nhận kết quả ấn tượng. Tính đến thời điểm báo cáo, đã có 10.079 lượt học viên được tham gia các khóa đào tạo chuyên môn, đạt mức hoàn thành hơn 100,8% so với yêu cầu của Đề án. Đây được xem là lực lượng quan trọng giúp nâng cao năng lực triển khai hoạt động đo lường ở các địa phương và doanh nghiệp.
Đối với doanh nghiệp, chương trình bảo đảm đo lường tiếp tục lan tỏa và mang lại hiệu quả thiết thực. Tổng cộng 45.596 doanh nghiệp đã được hỗ trợ đảm bảo đo lường, đạt khoảng 91,2% so với mục tiêu đề ra. Hoạt động này góp phần trực tiếp vào việc giảm sai số, hạn chế hao hụt và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.
Bên cạnh đó, Việt Nam đã sản xuất thành công 29 chất chuẩn và 100 mẫu phương tiện đo, đạt mức hoàn thành khoảng 129% so với kế hoạch. Những kết quả này cho thấy năng lực nghiên cứu, chế tạo phục vụ đo lường trong nước ngày càng được nâng cao, tạo tiền đề quan trọng cho việc tăng tính tự chủ và giảm phụ thuộc vào nguồn cung quốc tế.
Những kết quả này cho thấy các bộ ngành, địa phương đã chú trọng đầu tư năng lực đo lường, đồng thời doanh nghiệp bắt đầu nhận thức rõ hơn vai trò của đo lường trong sản xuất, kinh doanh. Hệ thống tổ chức kiểm định, hiệu chuẩn phương tiện đo được củng cố; nhiều nhóm mẫu chuẩn phục vụ xuất nhập khẩu đã được làm chủ công nghệ.
Tuy nhiên, một số mục tiêu đạt thấp như việc duy trì chỉ 32/200 CMC (~16%) và áp dụng Bộ tiêu chí quốc gia về đo lường. Nguyên nhân chủ yếu do năng lực chuyên môn, cơ sở vật chất còn hạn chế; số lượng chương trình so sánh liên phòng trong nước ít, trong khi tham gia so sánh quốc tế đòi hỏi thời gian dài và kinh phí lớn.
Ông Trần Quý Giầu cũng đề xuất 5 nhiệm vụ trọng tâm cần triển khai trong giai đoạn tới. Trước hết, các đơn vị cần tập trung nguồn lực để hoàn thành đầy đủ các mục tiêu của giai đoạn 2025. Song song với đó, việc hoàn thiện hành lang pháp lý cho hoạt động bảo đảm đo lường trong doanh nghiệp được xem là yêu cầu cấp thiết nhằm tạo cơ sở pháp lý thống nhất và minh bạch; đặc biệt, cần xây dựng cơ sở dữ liệu đo lường quốc gia trên nền tảng số, bảo đảm liên thông từ trung ương đến địa phương và doanh nghiệp; đồng thời phát triển hệ thống cảnh báo, giám sát vi phạm đo lường bằng công nghệ số.
Bên cạnh đó, chương trình bảo đảm đo lường cần được mở rộng sang các lĩnh vực công nghệ chiến lược như AI, bán dẫn, y sinh, xe tự hành hay đường sắt tốc độ cao nhằm đáp ứng xu hướng phát triển của nền kinh tế.
Cuối cùng, Việt Nam cần đẩy mạnh tham gia các chương trình so sánh liên phòng quốc tế (CIPM-MRA) để tăng mức độ thừa nhận kết quả đo; đồng thời tiếp nhận chuyển giao công nghệ đo lường tiên tiến từ các tổ chức lớn như PTB của Đức, NIST của Mỹ và NIM của Trung Quốc.
Các đại biểu chụp hình lưu niệm.
Tại hội nghị, đại diện Bộ Quốc phòng, Sở KH&CN Bắc Ninh, Thái Nguyên, Trung tâm Kỹ thuật TCĐLCL 3, Công ty CP Nước sạch Quảng Ninh… đã chia sẻ kinh nghiệm triển khai các nhiệm vụ của Đề án 996, đặc biệt trong các lĩnh vực ảnh hưởng trực tiếp tới đời sống người dân như nước sạch, y tế, thiết bị điện điện tử, cân đo đóng gói.
Các ý kiến tập trung vào cơ chế, nguồn lực và ứng dụng số nhằm chuẩn hóa hoạt động đo lường, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp nâng cao chất lượng sản phẩm phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu.
Kết luận hội nghị, TS. Trần Hậu Ngọc nhấn mạnh đây là hoạt động sơ kết quan trọng của Đề án 996: “Giai đoạn vừa qua đã đạt được nhiều kết quả tích cực, nhưng vẫn còn những khó khăn cần được phân tích và khắc phục để triển khai hiệu quả hơn trong giai đoạn 2026–2030. Đo lường phải thực sự trở thành bệ đỡ cho doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất và vươn ra thị trường quốc tế”.
